د) دشت ها: به طور كلي دشت ها را رسوبات دوران چهارم و تراس هاي آبرفتي و واريزهاي دامنه اي درشت دانه، رسوبات مخروط ا فكنه و سيلاب ها و رسوبات رودخانه اي با دانه بندي هاي مختلف به وجود آورده اند. ضخا مت آبرفت در اين دشت ها كم و ا ز نظر آب هاي ز يرزميني چندان غني نمي باشد . در بعضي نقاط اين دشتها به علت قرار گرفتن در دامنه ناوديس ها، سنگ كف آن ها بالا بوده ، سفره هاي سطحي قابل توجهي را به وجود آورده اند و اكثراً در اين مناطق رويشگاه‌هائي به صورت مرغزار درآمده كه محل مناسبي براي چراي احشام مي با شند. مهمترين د شت هاي شهرستان به قرار ذيل هستند:
-
- د شت قبركيخا
-
- د شت حنا
-
- دشت سميرم
-
- دشت مهرگرد (وَردشت)
-
- دشت قو رتَپَسي(طرح جامع شهر سمیرم، 1379: 6).
3-6-1-3- 1 زمین شناسی وضعیت لرزه خیزی در شهرستان سمیرم
شهرستان سمیرم در زون فعال زاگرس بلند قرار دارد. اين قسمت به تبعيت از روند حركت صفحه عربي، داراي امتداد شمال غربي – جنوب شرقي بوده و محور اصلي ارتفاعات نيز در همين امتداد مي‌باشد. روند عمومي شكستگي‌ها و گسل‌ها نیز داراي امتداد شمال غرب – جنوب شرق مي‌باشد . بعضي از گسل‌ها به دليل جهت حركت گسل‌هاي اصلي كه داراي جهت حركت مخالف داشته‌اند، تحت تأثير آنها روند شرقي – غربي پيدا كرده‌اند . سيستم گسل‌هاي محدوده به دليل حركات صفحه‌هاي عربي و ايران به صورت حركات موازي، بوده و گسل‌هاي اصلي عمدتاً رورانده هستند.
در شهرستان سمیرم به طور متوسط هرپنج سال یک زلزله نسبتاً متوسط بروز می کند که با توجه به شرایط زمین‌شناسی و نامناسب بودن ساخت و سازها ، حتی همین زلزله‌های کمتر از شش ریشتر نیز موجب وارد شدن خسارت های فراوان می‌گردد (طرح جامع شهر کمه، 1386: 9).
اهالي ساکن در شهرستان سمیرم زلزله‌هاي زيادي را به ياد دارند كه زمان وقوع آنها زمين به شدت لرزيده است. آخرین زلزله‌ای که این محدوده را لرزاند در بهار سال 1385 بوده که مرکز آن در دامنه شمالی دنا و در نزدیکی روستای ماندگان بوده‌است. بزرگی زلزله حدود 6/5 در مقیاس امواج درونی بر حسب ریشتر بوده‌است که به موجب آن اکثر روستاهای شهرستان و همچنین شهرهای کمه و حنا تحت تأثیر این زلزله قرارگرفته و خسارت‌هایی را متحمل شده‌اند. راه‌های دسترسی بعضی روستاها مانند خفر و خینه در اثر این پدیده به طور مداوم ریزش نموده و مسیرهای دسترسی را مسدود کرده و یا از بین می‌برد.
لازم به ذكر است كه دستگاه‌هاي مستقر در سميرم و در غرب شهرستان سمیرم در استان چهارمحال و بختیاری مانند شهرهای بروجن، گندمان، بلداجی و روستاهاي اطراف سد چغاخور ، روي گسل اصلي زاگرس قرار دارند. اين شتاب نگاشت‌ها سالانه تعداد زيادي زلزله را ثبت نموده‌اند که بيانگر فعال بودن اين شكستگي‌ها مي‌باشد. براي بررسي دقيق‌تر وضعيت لرزه‌خيزي اين محدوده، تمام زلزله‌هاي ثبت شده به مركزيت شهر سمیرم و به شعاع يكصد كيلومتر استخراج گردیده كه بيشترين داده‌ها از مركز زلزله‌شناسي آمريكا (USGS) اخذ شده‌است (طرح جامع شهر کمه، 1379: 10).
3-6-1-3-2 مهمترین گسل‌های شهرستان سمیرم
گسل‌هاي مهم و مؤثر در اين محدوده با توجه به سابقه لرزه‌خيزي آن ها مشخص و خصوصيات آنها به صورت زير آورده شده‌است.
الف) ابرگسل زاگرس
اين گسل با راستاي شمال غربی ـ جنوب شرقی و سازوكار فشاري، يكي از گسل‌هاي بنيادي موجود در ايران است كه بر زمين درز (Geosuture) ميان پهنه سنندج ـ سيرجان در شمال غربی و زاگرس در جنوب شرقی منطبق مي‌باشد. اين گسل از شمال شهرستان سمیرم و از جنوب شهر بروجن و شمال گندمان وارد محدوده وردشت گردیده و همین مسیر را به سوی جنوب شرق ادامه می‌دهد. گسل مذکور کاملاً پر تکاپو بوده و در طول تاریخ، زلزله‌های زیادی را از خود بر جای گذاشته‌است. پایگاه لرزه نگاری بروجن در طول دوره تأسیس خود، تعداد بیشماری زلزله‌های کوچک و متوسط را به ثبت رسانده‌است. از آنجایی که این محدوده کاملاً تحت تأثیر جنبش حرکتی صفحه عربی لرزان است و به طور مداوم در حال لرزش بوده که خود موجب تخلیه انرژی ناشی از حرکت می‌شود و به همین دلیل کمتر شاهد زلزله‌های شدید و بیشتر از شش درجه در مقیاس ریشتر در این قسمت از ناحیه هستیم. در کل گسل زاگرس داراي توان لرزه‌زايي بالاي هفت ريشتر مي‌باشد.
ب) گسل زاگرس جوان
گسل اصلي جوان زاگرس با راستاي شمال غربی ـ جنوب شرقی از شهرستان سمیرم مي‌گذرد. اين گسل داراي سازوكار راستالغز و راست گرد با شيب زياد به سمت جنوب غربی است. عملكرد شيب لغز اين گسل در ناحيه، در بعضي نقاط به صورت عادي مي‌باشد. این گسل کم در محدوده ناحیه به خصوص اطراف شهر سمیرم به نام گسل سمیرم خوانده می‌شود که موجب پایین افتادگی دشت سمیرم گردیده‌است. دارای توان لرزه زایی بالایی بوده و مداوم در حال لرزش است. لرزش این گسل در زمستان سال 1371 در غرب وردشت موجب گردید که خسارت‌های فراوانی به روستاهای این محدوده وارد شود.
ج) گسل دنا – دوپلان
اين گسل يكي از گسل‌هاي اصلی زاگرس مرتفع بوده و به صورت گسل راستالغز و داراي روند شمال غربي - جنوب شرقي مي‌باشد. اين گسل موجب بوجود آمدن هورست و گرابن های فراوانی در مسیر خود شده است. پایین افتادگی دامنه شمالی کوه دنا ، فرو افتادگی دشت‌های فلارد و خان میرزا در غرب ناحیه و در استان مجاور از عملکرد این گسل است. این گسل از توان لرزه‌خيزي بالايي برخوردار بوده که با توجه زلزله‌هاي رخ داده درگذشته، نشان دهنده پويايي آن گسل می‌باشد و در کل توان لرزه‌خيزي گسل دنا – دوپلان آن نزديك به هفت ريشتر گزارش شده‌است (طرح جامع شهر کمه، 1379: 11).
3-6-1-3-3 زمين‌لرزه‌هاي ثبت شده
آمار نشان می‌دهد که اکثر زمین لرزه‌های ثبت شده، از نوع زلزله‌های متوسط می‌باشند. شدت این زلزله‌ها بیشتر از 3.5 بوده ولی تعداد ارقام زیر 5 ریشتر بسیار اندک می‌باشد، احتمالاً به دلیل بعد مسافت تعداد زلزله‌های بین 5 تا 5 ریشتر، بیشترین داده‌ها را به خود اختصاص داده‌است. در شعاع 50 کیلومتر به مرکزیت سمیرم کل زلزله‌های ثبت شده از سال 1973 تاکنون 51 مورد بوده که تعداد زلزله‌های 3 تا 5 ریشتر پنج مورد ، 5 تا 5 ریشتر سی و دو مورد و بالاتر از 5 ریشتر چهار مورد ثبت گردیده‌است. با افزایش شعاع وقوع زلزله به یک صد کیلومتر برای اینکه تمام ناحیه را تحت پوشش دهد، تعداد زلزله‌های ثبت شده به 223 مورد افزایش پیدا کرده‌است اگر به آمار توجه شود. اکثر قریب به اتفاق زلزله ها در زیر عرض 31 درجه و30 دقیقه وقوع پیدا کرده‌است و بیانگر این واقعیت است که که این محدوده بسیار پر فعال می‌باشد. ولی بدین معنا نیست که در بالای عرض ذکر شده خطری وجود ندارد، بلکه بر عکس باید از وقوع زلزله‌های شدید در محدوده نیمه شمالی بسیار نگران بود و راهکارهای مقابله با آن و پیش‌بینی‌های لازم برای کاهش هرچه بیشتر خسارت احتمالی ناشی از وقوع آن را بایستی تدوین گردد (طرح جامع شهر کمه، 1379: 12).
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
3-6-1-4 پوشش گياهي منطقه
از مجموع 440800 هکتار کل عرصه هاي ملي شهرستان سميرم که معادل 5/5 در صداز عرصه هاي ملي استان است،393000 هکتار معادل 89 درصد آن را مراتع ييلاقي شامل مي شوند که با کيفيت‌هاي مختلف در سطح منطقه پراکنده شده اند، ضمن اينکه 47800 هکتار باقيمانده عرصه هاي ملي شهرستان شامل جنگل‌هاي طبيعي و دشت مي شود.
مهم ترين تيپ ها وگونه هاي گياهي مراتع منطقه شامل انواع گون وقياق سريش،کنگر، خوشک، جو وحشي، جاشير، فستوکا وقياق، جاز واستپا مي باشد ضمن اينکه 25000کيلو گرم در سال در منطقه موجود مي باشد .
پوشش جنگلي منطقه نيز مشتمل برگونه هاي ارجن، بادام کوهي، سيب وگلابي، زالزالک داغداران و گز بوده که به علت مصارف سوختي و چرايي بيش از حد عشاير روستائيان از بين رفته است وتنها گونه هاي چوبي باقيمانده منطقه شامل شيرخشت، پسته و بادام وحشي، افرا، زرشک و بيد مي شود (قاسمی،1389: 34).
3-6-2 حدود و وسعت سمیرم
شهرستان سميرم با مساحت 5224كيلومترمربع در جنوب غربي استان اصفهان با مختصات جغرافيايي 51 درجه و17 دقيقه تا 3 دقيقه طول شرقي و30 درجه و42 دقيقه تا 31 درجه و51 دقيقه عرض شمالي و با ارتفاع متوسط 2400متر ازدريا، بين چهار استان اصفهان، چهار محال بختياري،كهگيلويه وبوير احمد و فارس واقع شده است از شمال به شهرضا، از شرق به آباده و اقليد فارس، از جنوب غربي وغرب با مرز طبيعي رشته كوه هاي دنا با استان كهگيلويه وبوير احمد، از غرب به بروجن ولردگان (چهار محال وبختياري )محدود مي شود. فاصله مركز شهرستان تا اصفهان 150 وتا تهران 435كيلومتر مي باشد.
اين شهرستان 9/4در صد مساحت و65/1در صد جمعيت استان اصفهان را شامل مي شود .از نظر موقعيت قرار‌گيري در حاشيه جنوب شرقي رشته كوه هاي زاگرس قرار گرفته به طوري كه رشته كوههاي دنا به صورت حصاري در غرب وجنوب غربي آن كشيده شده است(بيات،215:1367).
3-6-3 ويژگي هاي جغرافياي انساني
3-6- 3-1 جغرافياي تاريخي
3-6-3-1-1 پيشينة تاريخي
پديده هاي جغرافيايي اعم از طبيعي و انساني در طول زمان شکل گرفته است و با گذر زمان تکامل يافته و با بهره گرفتن از پيشينة خود راه به سوي آينده مي گشايد. تمام حوادث تاريخي در يک بستر جغرافيايي و بهينه‌اي از سرزمين ها رخ مي نمايند و طبيعت و انسان در کنار هم و در ارتباط با يکديگر ويژگي هاي جغرافياي تاريخي راتشکيل مي دهند و چه بسيارند عوامل طبيعي و جغرافيايي که خود منشاء تحولات و حوادث تاريخي مي‌گردند و در اين ميان شايد شهرستان سميرم الگويي نمونه از اين ارتباط متقابل باشد چرا که طبيعت کوهستاني و سردسير، محصور بودن و ارتباط ضعيف با نواحي مجاور، حضور اقوام و قبايل مختلف در منطقه، غلبة طبيعت بر انسان و حد فاصل قرار گرفتن بين جنوب و مرکز و شمال ايران مجموعه عواملي بوده اند تا سميرم را در گذر زمان منزوي، ناشناخته، بکر و محدود نگه دارند. اما علي رغم همة محدوديت ها و تنگناهاي طبيعي و انساني اين سرزمين در دامنه هاي دنا و به بلنداي عمر آن ريشه داشته و سابقه هاي تاريخي از خود به جاي گذاشته است(آقايي،30:1386).
سميرم داراي پيشينة تاريخي ديرينه اي است در مورد مسايل تاريخي و سابقة آن کم وبيش در منابع و آثار مکتوب مطالبي يافت مي شود که دلايلي بر نقش مؤثر و فعال سميرم در سنوات گذشته دارد.
موقعيت طبيعي،کوهستاني، تاريخي و آثار باستاني و آثار برجاي مانده بر ديواره هاي غارهاي منطقه و حتي وجود غارهاي آهکي متعدد، محل امن و مناسبي بوده که از دير باز ساکنين اولية اين نواحي را به خود جلب کرده است به طوري که از گمانه زني هاي واندنبرگ در اطراف سميرم و کشف آثار مخروبه ها که از قوم پارسا مربوط به هفتصد سال قبل از ميلاد يافت شده، نشان از مسکوني بودن منطقه در گذشته هاي دور دارد.
تخته سنگ هايي که در مجاور ميل هاي سنگي در تنگ جلو يافت شده و بر روي يکي از آنها نبشته اي به خط پهلوي ساساني در 9 خط منقور است که اگر چه حوادث طبيعي آسيب زيادي به خطوط آن وارد کرده ولي بار هم خطوط آن با کمي دقت قابل خواندن است و وجود آثار نيايشگاه مهم و معتبر که از دورة ساسانيان در اين شهر باقي مانده سندي معتبر بر قدمت تاريخي اين ناحيه مي باشد(قاسمي،19:1389).
3-6-3-1- 2 وجه تسميه
دربارة وجه تسمية شهرستان سميرم نظراتي ارائه شده است:
الف)بعضي از صاحب نظران اعتقادات اسطوره اي را مورد توجه قرار داده اند و بر اين باورند که جد رستم يعني سام که به دردي شديد(درد دندان) مبتلا بوده در اين مکان آرامش پيدا کرده و اين ناحيه به سام آرام و در نهايت به سميرم معروف گرديده است(قاسمي،9:1389).
ب)اگر اين شهر در محدودة کتبي سميرم ثبت شده است قطعا به اين دليل است که “ران"به معني کوه و سمي يا شمي را به معني وسط در نظر گرفته اند بنابراين سميران يا شميران يعني جاي يا آبادي که وسط کوه است.همانطور که:دم + آوند(دماوند) به معناي پشت آبادي و نه + آوند (نهاوند)به معناي جلوي آبادي در بعضي از کتاب ها آورده شده است(قاسمی،10:1389).
ج)عده اي تأثير آب وهوا را در نام گذاري اين سرزمين دخيل مي دانند: زمي که در واژة زمين به کار مي بريم در زبان پهلوي زميک به معناي سرد و يخ بسته يا پوشيده از برف مي باشد و در زبان فارسي سمي به زمي و برعکس تغيير پردا مي کند و (رم) يا (ران) پسوند مکان محسوب شده و (زمي+رم) يا (سمي+رم) يعني سرزمين سرد،که بهترين و قابل قبول ترين وجه تسميه شناخته شده است و نام اين مکان سرد از خاک پر افتخار ايران به دليل سرد بودن آب وهواي آن، سميرم نام گرفته شده است(آقایی،1386: 23).
د)عده اي معتقدند که اين مکان منزل سام وران بوده و به استعمال سميرم گفته شده است(جناب،190:1371).
ه)عده اي معتقدند سميراميس ملکة معروف بابل به جاهاي خوش آب و هوا مسافرت مي کرده و علاقمند به نواحي خوش آب و هوا بودهن او را به ناحية فارس مي کشاند.در گذر از اين منطقه آب و هواي اينجا به مذاقش خوش آمده و بناي اين شهر را پايه ريزي کرده و نام خود را برآن نهاده و سميرم مخفف نام سميراميس است(حقيقت، 1376: 306-307).
3-6-3- 2 ترکيب قومي و زبان مردم سميرم
