بررسی و تحلیل نقادانه شیوه‌های خاص تطبیق عام تئوری در هر یک از فنون ویژه علمی، وظیفه شاخه‌ای از فلسفه علم است که روش‌شناسی خوانده می‌شود. وجود روشی خاص برای هر فن و حتی بودن روش‌های مختلفی درادوار مختلف تاریخ آن فن، در این تلقی از روش‌شناسی می‌گنجد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
دستیابی به هدف‌های تحقیق (یعنی نظریه‌سازی) میسر نخواهد بود، مگر زمانی که جستجوی شناخت با روش‌شناسی درست صورت پذیرد (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۱۹۳). روش، مجموعه‌ای از شیوه‌ها و تدابیری است که برای شناخت حقیقت و برکناری از خطا به کار برده می‌شود. روش، خط‌مشی معقول و منظمی برای دستیابی به هدف معینی می‌باشد و روش علمی به انتخاب تکنیک‌ها در علم اطلاق می‌گردد (ازکیا و دربان آستانه، ۱۳۸۲، ص ۱۰۷).
روش تحقیق مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر (قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۰۱). تحقیقات علمی بر اساس دو مبنای هدف و روش تقسیم بندی می‌شوند. تحقیقات بر اساس هدف شامل سه گروه بنیادی، کاربردی و علمی می‌باشند (حافظ‌نیا، ۱۳۸۲، ص ۵۰). روش تحقیق حاضر بر اساس هدف کاربردی می‌باشد، زیرا دارای نتایج کاربردی است و می‌توان نتایج آن را به کار بست.
این تحقیقات نظریه‌ها، قانونمندی‌ها، اصول و فنونی که در تحقیقات بنیادی تدوین می‌شوند را برای حل مسایل اجرایی و واقعی به کار می‌گیرد، بیشتر بر مؤثرترین اقدام تأکید دارند و علت‌‌‌ها را کمتر مورد توجه قرار می‌دهند (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۰۲).
تحقیقات علمی بر اساس روش را می‌توان به تحقیق توصیفی و آزمایشی تقسیم نمود(فرهنگی و صفرزاده، ۱۳۸۷، ص ۲۷۴). تحقیق توصیفی را می‌توان به دسته‌ه ای زیر تقسیم کرد: تحقیق پیمایشی، تحقیق همبستگی، اقدام‌پژوهی، تحقیق پس رویدادی (علّی– مقایسه‌ای)، بررسی موردی (سرمد و دیگران، ۱۳۸۴، ص ۸۲).
تحقیق حاضر بر اساس ماهیت و روش تحقیق توصیفی- پیمایشی می‌باشد.
تحقیق توصیفی، آنچه را که هست توصیف و تفسیر میکند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول فرآیندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. تمرکز اصلی در درجه اول به زمان حال است. هرچند که غالباً رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می‌شوند مورد بررسی قرار می‌دهد (جان بست، ۱۳۷۱، ص ۱۲۵).
۳-۳- جامعه آماری
مجموعه واحدهایی که حداقل در یک صفت مشترک می‌باشند، یک جامعه آماری را مشخص می‌سازند (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۷۳).
در این تحقیق جامعه آماری متشکل از کلیه پرسنل شعب بانک انصار در قسمت غرب تهران، اعم از رسمی و قراردادی است که بر اساس آمار حدود ۳۰۰ نفر می باشند.
۳-۴- روش نمونهگیری و تعیین حجم نمونه
پس از مشخص شدن جامعه، لزومی نیست که داده‌های کل جامعه آماری را استخراج کرد، بلکه کافی است نمونه‌ای از آن به طور علمی و تصادفی برگزید و سپس داده‌های مربوط به این نمونه را استخراج کرد و در نهایت نتایج داده‌های تحلیل شده را به کل جامعه آماری تعمیم داد. هدف همه نمونه‌برداری‌ها در پژوهش‌های علمی تهیه بیانیه‌های دقیق و با معنا درباره یک گروه بر پایه مطالعه زیرمجموعه‌ای از آن گروه است. این گروه ممکن است زیرمجموعه‌ای از افراد یا چیزها باشد. (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۷۱)
نمونه، گروهی از اعضای یک جامعه تعریف شده است که اطلاعات مورد نیاز پژوهشی به کمک آن حاصل می‌شود. (دلاور، ۱۳۸۵، ص ۸۹) نمونهگیری فرآیندی است که طی آن تعدادی از واحدها به گونه‌ای برگزیده می‌شوند که معرف جامعه بزرگتری که از آن انتخاب شده‌اند، باشند. (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۷۲) نمونه‌ها به دو روش کلی انتخاب می‌گردند. روش احتمالی که از ارزش علمی برخوردار است و به روش تصادفی موسوم می‌باشد و روش غیراحتمالی که به روش وضعی معروف است. (حافظ‌نیا، ۱۳۸۲، ص ۱۲۱)
در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شده است که در آن اعضای جامعه آماری یک شانس معین و برابر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی را دارند. این شیوه نمونه‌برداری کمترین سوگیری و بیشترین تعمیم‌پذیری را دارا می‌باشد. (سکاران، ۱۳۸۸، ص ۳۰۰)
انتخاب حجم نمونه در طرح‌ریزی یک تحقیق، از آنجا که نشان‌دهنده واقعیات جامعه است و از آن تبعیت میکند، از موضوع‌های کلیدی بررسی می‌باشد.
حجم نمونه این تحقیق با بهره گرفتن از فرمول برآورد حجم نمونه کوکران برای جامعه‌های بزرگ با ضریب اطمینان ۹۵/۰ و ضریب دقت ۰۵ /۰ به میزان ۱۸۵نفر برآورد شد که برای اطمینان بیشتر این مقدار به ۲۰۰نفر از پرسنل بانک انصار شعب غرب تهران افزایش یافت؛ در این تحقیق، نظر به جامعه پژوهش، از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده می شود.
P = نسبت داشتن ویژگی مورد نظر n = حجم نمونه
q= نسبت نداشتن ویژگی مورد نظر d= سطح دقت مطلوب
= ۹۶/۱
۳-۵- ابزارهای گردآوری تحقیق
گردآوری داده‌های مورد نیاز تحقیق، یکی از مراحل اساسی آن است، ابزار سنجش و اندازه‌گیری، وسایلی هستند که محقق به کمک آنها می‌تواند اطلاعات مورد نیاز تحقیق خود را گردآوری، ثبت و کمّی نمایند. (حافظ‌نیا، ۱۳۸۲،ص ۱۴۴) برای به دست آوردن داده‌ها ابزار گوناگونی مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مدارک و اسناد وجود دارند. هر یک از این ابزار مزایا و معایبی دارند. هر پژوهشگر باید با توجه به ماهیت مسأله و فرضیه‌های طراحی شده، یک یا چند ابزار را طراحی کند و پس از کسب شرایط لازم در مورد اعتبار این ابزارها، از آنها در جهت جمع آوری داده‌ها بهره جوید تا در نهایت از طریق پردازش و تحلیل این داده‌ها، بتوان در مورد فرضیه‌ها قضاوت کرد. (خاکی، ۱۳۸۷،ص ۱۵۹) جهت جمع آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق حاضر از روش‌های زیر استفاده شده است:
۱- مدارک کتابخانه‌ای:
روش‌های کتابخانه‌ای در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ولی در بعضی از آنها در بخشی از فرایند تحقیق از این روش استفاده می‌گردد. در این تحقیق نیز جهت شناخت چهارچوب‌های نظری و دستیابی به اطلاعات حاصل از تحقیقات گذشته از منابع قابل دسترس در کتب، مجلات علمی- پژوهشی و سایت‌های معتبر علمی در زمینه مدیریت استفاده شده است.
۲- مصاحبه با اساتید بازاریابی و برخی مدیران و متخصصین امور بیمه:
مصاحبه، شیوه‌ای است که در آن فرد پژوهشگر با آزمودنی تماس مستقیم برقرار میکند و از این طریق به ارزیابی عمیق ادراک‌ها، نگرش‌ها، علایق و تلقی‌های او می‌پردازد. (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۴۱) در این مرحله با مصاحبه‌ای که از استادان صاحب نظر در زمینه بازاریابی، متخصصین، مشاوران و مدیران مجرب در زمینه صنعت بانکداری صورت گرفت، اطلاعات اولیه برای طراحی پرسشنامه جمع آوری گردید. همچنین جهت سنجش روایی پرسشنامه، با استادان، متخصصان و برخی مدیران با تجربه در صنعت بانکداری ایران، مصاحبه صورت گرفته و از نظرات آنها برای اصلاح پرسشنامه استفاده گردید.
۳- پرسشنامه:
پرسشنامه، ابزار اصلی تحقیق حاضر جهت بررسی نقش مدیریت دانش بر عملکرد سازمان می باشد. پرسشنامه به عنوان یکی از متداول‌ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیقات می‌باشد که عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش‌های هدف‌مدار که با بهره‌گیری از مقیاس‌های گوناگون، نظر و دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می‌دهد (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۴۲).
در این تحقیق برای طراحی پرسشنامه از چندین مقاله علمی و کتب معتبر در زمینه مدیریت دانش در صنعت خدمات به ویژه بانکداری، استفاده شده است.
همچنین با نظرخواهی از خبرگان و مدیران در امور بانکی و مشاوره استادان محترم راهنما و مشاور و متخصصین امور طراحی پرسشنامه و تحلیل‌های آماری، معیارهای مهم و اساسی برگزیده و پس از اصلاح و بازبینی به عنوان شاخص‌های اساسی پرسشنامه تعیین گردید. سپس بر طبق این معیارهای گزیش شده، سؤالات پرسشنامه اصلی به مرحله تدوین رسید.
۳-۶- مقیاس و طیف ابزار اندازه‌گیری تحقیق
مقیاس‌های اندازه‌گیری واحدهایی هستند که برای سنجش متغیرها در ابزارهای گردآوری داده‌ها به کار می‌روند. مقیاس‌های اندازه‌گیری عبارتند از: مقیاس‌های اسمی، ترتیبی، فاصله‌ای و نسبی.
در پژوهش حاضر مقیاس اندازه‌گیری، مقیاس ترتیبی[۵۸] است. در این نوع مقیاس به طور نسبی، شدت و ضعف اندازه صفت یا ترجیحاتش نیز مشخص می‌گردد. این شدت و ضعف، به صورت تقدم و تأخر بیان می‌شود. طیف مورد استفاده در این پژوهش نیز طیف لیکرت ۵ گزینه ای می باشد پژوهشگر ارزش‌های عددی مقیاس را طوری تعیین میکند که بیشترین یا بالاترین ارزش عددی یا امتیاز به موافق‌ترین افراد تعلق گیرد. (کاملا موافق=۱ ، موافق- ۲، نظری ندارم= ۳، مخالف= ۴، کاملا مخالف= ۵).
۳-۷- سنجش روایی[۵۹] پرسشنامه
روایی از واژه روا، به معنای جایز و درست گرفته شده و روایی به معنای صحیح و درست بودن است. مقصود از روایی، آن است که وسیله اندازه‌گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی‌ارزش و ناروا سازد. اعتبار، در اصل به صحت و درستی اندازه‌گیری محقق برمی‌گردد. (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۸۸) روایی پرسشنامه حاضر بر اساس روایی محتوایی می‌باشد.
روایی محتوایی[۶۰] این اطمینان را به وجود می‌آورد که مقیاس شامل یک سری موارد کافی و نمونه جهت استفاده از مفهوم است. هرچه موارد معرف حیطه مفهومی که اندازه‌گیری می‌شود، بیشتر باشد، اعتبار محتوایی آن بیشتر خواهد بود. به عبارت دیگر، روایی محتوایی معرف چگونگی توصیف ابعاد و اجزای مفهوم است. (خاکی، ۱۳۸۷، ص ۲۸۹)
روایی محتوا به تحلیل منطقی محتوای یک آزمون بستگی دارد و تعیین آن بر اساس قضاوت ذهنی و فردی است (ازکیا و دربان آستانه، ۱۳۸۲، صص ۵۰۳ – ۵۰۱)
جهت سنجش روایی پرسشنامه در تحقیق حاضر، از نظر استادان مجرب بازاریابی و مدیران و کارشناسان با تجربه بانکداری و مشاوران طراحی پرسشنامه و برای اصلاح پرسشنامه استفاده گردید.
۳-۸- سنجش پایایی[۶۱] پرسشنامه
برای اندازه‌گیری پایایی، از شاخصی به نام «ضریب پایایی» استفاده می‌شود و اندازه آن معمولاً بین صفر تا یک تغییر میکند. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. پایایی، میزان توانایی یک وسیله اندازه‌گیری، برای حفظ ثبات خود در طول زمان است.
مهم‌ترین روش برای مقیاس‌های رتبه‌ای (ترتیبی)، روش «کرونباخ[۶۲]» یا نگرش سنج است که توسط سه محقق به نام‌های کرونباخ، راجاراتنام و گلیرز، مطالعه و ارائه گردید ولی فقط به نام کرونباخ معروف شده است و در آن، علاوه بر آن که شاخصی برای تأیید اندازه‌های حاصله از گروه‌ها و افراد به دست می‌آید، قابلیت تعمیم این اندازه، به سایر اندازه‌ها نیز معین می‌گردد (ظهوری، ۱۳۷۸، ۱۴۳-۱۴۲).
در این روش، اجزا یا قسمت‌‌های آزمون برای سنجش ضریب پایایی آزمون به کار می‌روند. (مؤمنی، ۱۳۸۷، ص ۲۱۱) . این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری به کار می‌رود که با بهره گرفتن از فرمول زیر به دست می‌آید:
J: تعداد زیرمجموعه‌های سؤال‌های پرسشنامه
پرسشنامه،
