جدول شماره (۴-۴)- توزیع فراوانی آزمودنی بر حسب سن ۱۰۲
جدول شماره (۴-۵)- یافته های توصیفی متغیرها ۱۰۳
جدول شماره (۴-۶) - آنالیز واریانس ۱۰۵
جدول شماره (۴-۷)- ملاک های خوبی مدل ۱۰۵
جدول شماره (۴-۸)- جدول ضرایب رگرسیونی ۱۰۶
جدول شماره (۴-۹)- آزمون رگرسیون بین سرمایه شناختی و تسهیم دانش ۱۰۷
جدول شماره (۴-۱۰)- آزمون رگرسیون بین توانمند سازی روانشناختی و تسهیم دانش ۱۰۷
جدول شماره (۴-۱۱)- شاخص‌های برازش مدل نهایی پژوهش (۱۰۴n=) 109
جدول شماره (۴-۱۲)- برآورد اثر مستقیم، غیرمستقیم و کل برای متغیرهای پژوهش ۱۰۹

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول شماره (۴-۱۳)- برآورد اثر مستقیم، غیرمستقیم و کل برای متغیرهای پژوهش ۱۱۰
فصل اول
کلیات طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه
در شرایط و فضای رقابتی کنونی سازمانها بیش از پیش پیچیده و متغیر شده اند. این فضا به سرعت در حال تغییر است به گونه ای که برای بیشتر سازمانها این سرعت به مراتب بیش از سرعت پاسخگویی و توان تطبیق آنهاست. تغییرات مستمر دانش نیز وضعیت عدم تعادل جدیدی برای سازمانها به وجود آورده است. در چنین فضایی، سازمانی به مزیت رقابتی دست می یابد که بتواند پیوسته خود را با تغییرات محیط وفق دهد. مهم ترین نقشی که میتوان به مدیریت دانش نسبت داد این است که آن را به عنوان یک متدلوژی تغییر در نظر بگیریم. مدیریت دانش از یک طرف با جذب دانش های جدید به درون سیستم و از طرفی دیگر با اداره مؤثر آن دانش ها میتواند مهمترین عامل تغییر یک سازمان باشد ( ابطحی و صلواتی، ۱۳۸۵، ص ۳-۴).
در یکی دو دهه اخیر دانشمندان اذعان داشتند که اساس رقابت در حال تغییر بوده و موفقیت سازمانها به سمت میزان تأکید و توجه آنان بر دانش مرتبط است. این مسأله بسیاری از سازمانهای پیشرفته را بر آن داشت تا دانش را در سازمان خود مدیریت کرده آن را به بهترین شکل ممکن، مورد استفاده قرار دهند. همچنین تأکید و توجه بیشتر بر منابع انسانی،که تولیدکنندگان و حاملان اصلی دانش در سازمان هستند، به ویژه در زمینه تسهیم دانش^[۱] و فرهنگ سازمانی، که جریان دانش در داخل سازمان را شکل میداد، مورد توجه ویژه ای قرار گرفت ( احمدی و صالحی ، ۱۳۹۱، ص ۷ ).
دانش (دانسته مبتنی بر تجربه) یک منبع کلیدی در هر سازمانی است. انسان هرچه بیشتر بداند، بهتر میتواند عمل کند. دیگر دورانی که در آن فقط پول، زمین و نیروی بازو، به عنوان سرمایه شناخته میشدند، به سر آمده است. در دنیای امروز، دانش نه تنها به عنوان یک سرمایه محسوب میشود؛ بلکه به عنوان مهمترین سرمایه نیز برای سازمانها تلقی میشود. لذا در عصر دانایی که در آن دانش بسان مهمترین سرمایه محسوب میشود، سازمانها نیازمند رویکرد مدیریتی متفاوت نسبت به مسائل سازمان و کارکنان هستند. حفظ و نگهداری کارکنان سازمانها و پرورش ظرفیت یادگیری آنان نقش تعیین کننده ای در موفقیت و کسب مزیت رقابتی برای سازمان دارد. لذا همانند مدیریت منابع فیزیکی مانند پول، مدیریت دانش نیز باید بخشی از سیاستهای استاندارد سازمان باشد ( احمدی و صالحی ، ۱۳۹۱، ص ۴۸ ).
یکی از اهداف اصلی مدیران در استفاده از مدیریت دانش در سازمانها، بهبود تسهیم دانش بین افراد در سازمان و همچنین بین افراد و سازمان به منظور ایجاد مزیت رقابتی میباشد. تسهیم دانش مؤثر بین اعضای سازمان منجر به کاهش هزینه ها در تولید دانش و تضمین انتشار بهترین روش های کاری در داخل سازمان شده و سازمان را قادر به حل مسائل و مشکلات خود مینماید. علیرغم اهمیت فزاینده تسهیم دانش برای رقابتی بودن سازمانها، عدم شناخت مناسب از موانع و تسهیل کننده های آن، رسیدن به اهداف مدیریت دانش توسط سازمانها را که یکی از مهمترین آنها تسهیم دانش است، مشکل مینماید. با اینکه تسهیم دانش درمحل کار، در واقع، رفتارِ سازمانی محسوب می شود، محققان عموماً استنتاجی مستقیم و واضح از مباحث رفتار سازمانی برای تشریح تسهیم دانش به دست نداده اند. مطالعه حاضر سعی دارد، بر اساس مفاهیم رفتار سازمانی، عوامل مؤثر و زمینه ساز رفتار تسهیم دانش را در سازمان تبیین نماید. در این مطالعه، رفتار تسهیم دانش یک نوع رفتار شهروندی سازمانی^[۲] در نظر گرفته شده است و چنین فرض می شود که این دو متغیر به طور قوی با هم مرتبط اند و اینکه عوامل پیش بینی کننده رفتار شهروندی سازمانی باید پیش بینی کننده رفتار تسهیم دانش هم باشد . در تحقیق حاضر سعی شده است تاثیر رفتار شهروندی سازمانی بر رفتار تسهیم دانش، بر اساس دو مفهوم بسیار مهم ( توانمندسازی روانشناختی^[۳] و سرمایه روانشناختی^[۴])، تبیین شود. این دو مفهوم در ادامه تشریح خواهند شد.
در این فصل ابتدا به بیان مساله و ضرورت انجام تحقیق پرداخته و مدل مفهومی تحقیق تشریح میشود. همچنین اهداف ، فرضیات ، سوالات پژوهش ، جامعه آماری ، روش جمع آوری و تجزیه تحلیل اطلاعات مشخص میگردد و در نهایت تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها بیان میشود.
۱-۲ - مساله اصلی تحقیق بیان مسئله
در جهان رقابتی امروز ، سازمانی شانس بقا دارد که بتواند خود را پیوسته با تغییرات محیط پیرامون وفق دهد. تغییرات محیطی، سازمانها را وادار ساخته تا پیوسته به منظور سازگاری با محیط به دنبال بهترین راهکارها و رویه ها باشند بدین ترتیب به مزیت رقابتی دست خواهند یافت.
در یک اقتصاد دانش محور، دارایی های ناملموس سازمانها به طور فزاینده ای به یک عامل تعیین کننده ی رقابتی تبدیل میشوند. چنین داراییهایی مانند : نشان تجاری، شهرت سازمان، مهارتها و دانش فنی کارکنان به عنوان جوهره مزیت رقابتی نگریسته میشوند ( ناهاپیت و گوشال^[۵]؛ ۱۹۹۸ ، سنگه^[۶] ؛۱۹۹۰، تیس^[۷]؛۱۹۹۸).
بیل گیتس بیان می کند که مهمترین دارایی های شرکتش هر شب بیرون از شرکت به سر می برند؛ به عبارت دیگر او دانش جمعی ، مهارت و توانایی های کارمندانش را به عنوان عامل اصلی تمایز و ایجاد برتری و ارزش برای شرکتش در مقایسه با رقبا می داند.
اگرچه دانش برای هر سازمانی به عنوان یک مزیت رقابتی به شمار می رود اما در سالهای اخیر شعار دانش، قدرت است به شعار تسهیم دانش ، قدرت است ، تغییر یافته است.
از دلایل اهمیت تسهیم دانش در سازمانها این است که موجب کاهش هزینه ها، بهبود عملکرد ، بهبود ارائه خدمات، کاهش زمان توسعه محصولات و در نهایت کاهش هزینه مربوط به یافتن و دسترسی به انواع ارزشمند در داخل سازمان می شود ( علوی و لیدنر، ۲۰۰۱؛ دیور و نوناکا^[۸]، ۲۰۰۰)
امروزه اقتصاد جهانی نگاه خویش را از اقتصاد مبتنی بر صنعت، تولید و محصول به رویکرد اقتصاد دانش محور معطوف نموده است و دراین رویکرد، مدیریت دانش از مباحث مهمی است که سازمان ها با آن مواجه اند. از جمله چالش های دانشی در سازمانهای ایرانی خروج نیروی انسانی با تجربه، مشکل در اکتساب دانش ضمنی افراد، عدم صرف زمان برای تسهیم دانش، انباشتگی فراوان اطلاعات می باشد مشکل اساسی این است که اکثر کارکنان بنا به دلایلی از جمله وابسته نگاه داشتن سیستم به خود نمیخواهند دانش خود را به اشتراک بگذارند.لذا پیاده سازی موفق راهکارهای ایجاد و تقویت رفتار تسهیم دانش نیازمند بررسی و مطالعه دقیق عوامل تاثیرگذار بر تسهیم دانش می باشد.
درکشوردرحال توسعه ایران که بیشتر به افزایش منابع تولید تکیه می شود و دانش مدیریت به ویژه تسهیم دانش هنوز آنچنان جدی گرفته نشده که کلیه مشکلات سازمانها وجامعه را معلول سوء آن بدانیم ، درنتیجه در زمینه دستیابی به اشتراک گذاری دانش کند حرکت کرده ایم .
پژوهشگربا توجه به تجربه خود درشرکت های تابعه وزارت نیرو خراسان شمالی همواره شاهد نازل بودن رفتار تسهیم دانش ، بی اعتمادی کارکنان ومدیران ، و کم توجهی به رفتار تسهیم دانش منابع انسانی و رشد آنان وهمچنین عدم توجه به عوامل تاثیرگذار بر رفتار تسهیم دانش بوده است در چنین حالتی دانش و تجربه افراد به صورت انحصاری در آمده و با خروج افراد تمام تجربه و دانش وی نیز از سازمان بیرون میرود در نتیجه مدیریت با مشکلات عدیده ای مواجه میگردد از آنجایی که تسهیم دانش با عملکرد سازمانی ارتباط مثبتی دارد و به خاطر مطالعات محدود در این زمینه انجام چنین تحقیقی لازم می باشد.
تسهیم دانش به عنوان یک نیروی مثبت در ایجاد سازمانهای نوآور شناخته شده اما عواملی که تسهیم دانش را در بین کارکنان تقویت میکند بایستی تعیین گردد.تسهیم دانش را میتوان با رفتار شهروندی سازمانی مقایسه نمود. به زعم موتویدلو و بریف^[۹] (۱۹۹۶) رفتار شهروندی سازمانی شامل اعمالی چون کمک کردن ، تسهیم کردن، بخشیدن و داوطلب شدن است که اینگونه رفتارها همانند تسهیم دانش می تواند در فرد یا تمامی سازمان هدایت شود. بنابراین میتوان برخی از شاخص هایی که برای ارزیابی رفتار شهروندی سازمانی طراحی شده اند را برای رفتارهای تسهیم دانش هم به کار برد.
تحقیقات مختلف نشان داده که«تسهیم دانش ارتباط مثبتی با عملکرد سازمانی دارد»(دو ، آی و رن^[۱۰]؛ ۲۰۰۷، جاکوبز و رودت^[۱۱]، ۲۰۰۷؛ لین^[۱۲]، ۲۰۰۷؛ یانگ^[۱۳]، ۲۰۰۷) .
این تحقیق به چند دلیل از مطالعات قبلی متفاوت است:
در این تحقیق رفتار تسهیم دانش یک نوع رفتار شهروندی سازمانی در نظر گرفته میشود و چنین فرض میشود که این دو متغیر ارتباط نزدیکی با هم دارند.
با توجه به اینکه تسهیم دانش در سازمانها ، در واقع رفتار سازمانی محسوب میشود. محققان عموما استنتاجی واضح از مباحث رفتار سازمانی برای تشریح تسهیم دانش به دست نداده اند. در این تحقیق تاثیر سرمایه روانشناختی و توانمندسازی روانشناختی بر تسهیم دانش بررسی میشود.
۱-۳ -مدل مفهومی تحقیق
چارچوب نظری ، الگویی است که پژوهشگر بر اساس آن روابط بین عواملی را که در ایجاد مساله مهم تشخیص داده شده اند ، نظریه پردازی میکند.
موضوع تحقیق بررسی تاثیر توانمندسازی روانشناختی و سرمایه روانشناختی بر تسهیم دانش با نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی می باشد که مدل مفهومی آن از الگوی یزدانشناس- خشنود گرفته شده است.
شکل (۱-۱)- مدل مفهومی
۱-۴- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
بر اساس مطالعات انجام شده در حوزه مدیریت دانش ، مدیران دوسوم اطلاعات و دانش خود را از طریق مراجعه به نوشته ها و مدارک بدست می آورند . اکثر کارکنان سازمان ها در صورت نیاز به نظر کارشناسی در موضوعی خاص با معدود کسانی مشورت می کنند که از تجربه و دانش کافی برخوردارند ( داورپناه، ۱۳۸۲،ص ۵).
بسیاری از مدیران سازمانها گمان می کنند تنها با به کارگیری فنآوری و نرم افزارهای اطلاعاتی و ارتباطی، به مدیریت دانش دست می یابند اما تجربه نشان داده است تا زمانی که افراد یک سازمان در لوای بسترسازی فرهنگ مناسب به اشتراک گذاشتن دانش ترغیب نشوند، در عمل چندان به پیاده سازی مدیریت دانش موفق نخواهند بود . تغییر اساسی فرهنگ و رفتار سازمانی یکی از ارکان اصلی مدیریت دانش است( باواخانی ، ۱۳۸۸، ص۱۴).
محققان توجه زیادی به بررسی تجربی مدیریت دانش و کارایی سازمان نموده اند به طور معمول تلاش های مدیریت دانش در جهت ایجاد سازمانی دانشی جهت توسعه و حفظ دانش ضمنی منابع انسانی بوده است(کوهن و اولسن^[۱۴] ، ۲۰۱۴، ۱۱۷۸).
امروزه در کشورهای مختلف از جمله ایران، مدیران مشتاق به ایجاد سیستم های مدیریت دانش در سازمانها با هدف بهره گیری از نتایج مفید آن میباشد. یکی از مهمترین فرآیندها در ساختارهای مختلف معرفی شده برای مدیریت دانش ، تسهیم دانش است و انگیزش افراد برای تسهیم دانش در سازمانها یکی از مهمترین اولویتهای دست اندکاران مدیریت دانش در جهان می باشد.
پژوهش های انجام شده در زمینه تسهیم دانش به پیش نیاز بودن آن در توسعه محصولات ، خدمات و تکنولوژی های جدید تاکید دارند( رنزل^[۱۵] ، ۲۰۰۸).
داشتن یک دید کلی در رابطه با تسهیم دانش و روابط آن با مفاهیم دیگر برای هر مدیری و در هر سازمانی برای هدفگذاری و ایجاد استراتژی خاص مدیریت دانش در سازمان خود، کمک موثری است که از تجربه نمودن بسیاری از مشکلات در مسیر توسعه مدیریت دانش جلوگیری میکند.
بنابراین سازمانها با شناخت عوامل تاثیرگذار بر تسهیم دانش و رابطه آن با رفتار سازمانی میتوانند به سازو کارهایی جهت تسخیر و تسهیم دانش دست یابند در غیر اینصورت قسمت اعظم از سرمایه دانش سازمانی هر روز بدون مصرف باقی می ماند.
باتوجه به نوپا بودن استان خراسان شمالی و اینکه اکثر مدیران و کارمندان غیر بومی بوده و اکنون بعد از گذشت چندین سال این مدیران و کارمندان در حال انتقالی می باشند و اگر مدیران راهکار مناسب برای تقویت رفتار تسهیم دانش نداشته باشند و همچنین اگر عوامل تاثیرگذار بر رفتار تسهیم دانش را نشناسند مسلما سازمانها با مشکلات عدیده ای مواجه میشوند. لذا انجام چنین تحقیقی در این استان میتواند کمک شایانی به مدیران در جهت مدیریت موثر دانش و ارتقا رفتار تسهیم دانش نماید.
۱-۵ -اهداف کلی تحقیق
۱-۵-۱) هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر توانمندسازی روانشناختی و سرمایه روانشناختی بر تسهیم دانش با نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی میباشد.
۱-۶- سوالات پژوهش
آیا سرمایه روانشناختی و توانمندسازی روانشناختی بر تسهیم دانش تاثیر دارند؟