نتایج بررسی و تحلیل انجام شده نشان می‌دهد که درطراحی برنامه باید الگویی ترکیبی ازمنابع اطلاعاتی سه گانه تنظیم گردد و عناصر برنامه با در نظر گرفتن اصل انعطاف انتخاب شود . خاستگاه برنامه باید درحد فاصل بین عام و خاص باشد، دامنه مشارکت گروه‌های دخیل در برنامه ریزی درسی تا مجریان و مدیران گسترش پیدا کند و انعطاف برنامه تا حدی باشد که معلم را در فرایند آموزش فعال کرده و امکان دخل و تصرف را برای استان ها و مناطق محلی فراهم کند.
۲-۷-۳- تحقیقات خارجی
۲-۷-۴- مروری بر تجربه برخی کشورها در تمرکز زدایی
تمرکززدایی در کشورهای انگلستان، ویلز، استرالیا، آمریکا، تایوان، زلاندنو، سوئد، کانادا، فنلاند و هنگ کنگ بیشتر از نظر کاهش کنترل مالی و مدیریتی وزارت مرکزی بوده است. این تفویض قدرت مدیریتی و تأمین منابع مالی مضمون عمومی تمرکز زدایی در بیشتر این کشورها بوده است. در شکل حرکت به سوی عدم تمرکز تفاوت‌هایی بین این کشورها وجود دارد؛ به عنوان مثال در کشور کانادا و هنگ کنگ توجه و حرکت اساسی در جهت طراحی و تدوین برنامه درسی مبتنی بر مدرسه بوده است.
۲-۷-۵-
به هر روی، در نمونه حاضر هفت نظام آموزش و پرورش از حیث دست یازیدن به برنامه ریزی درسی غیرمتمرکز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. در هر کشوری، برنامه ریزی درسی غیرمتمرکز از سه جنبه خط مشی برنامه درسی، فعالیت های آموزشی و مدرسه ای و پشتیبانی های خارجی بررسی می‌گردد. نظام های آموزش و پرورش موردنظر برای تجزیه و تحلیل عبارت اند از: نظام آموزش و پرورش انگلستان، بلژیک، آلمان، لهستان، سوئد، امریکا و هلند. گزینش این کشورها برای مطالعه از میان ۶۰ کشور اروپایی و امریکایی انجام گرفته است. دلیل انجام این گزینش، تجاربی بوده است که کشورهای حاضر از حیث برنامه ریزی درسی متمرکز و غیرمتمرکز داشته اند.
انگلستان
خط مشی برنامه درسی
در دهه های ۶۰ و ۷۰ میلادی، فعالیت‌ها و خط مشی برنامه درسی در انگلستان معطوف به استقلال عمده مدارس در عمل برنامه درسی بود. از سال ۱۹۸۹ به این سو، انگلستان برنامه درسی ملّی رسمی ای را که همه دانش آموزان سنین ۵ تا ۱۶ سال را تحت پوشش قرار دهد، وضع و به مدارس ابلاغ کرد. با این همه، برنامه درسی ملّی در ماه آگوست سال ۲۰۰۰ مورد تجدیدنظر قرارگرفت. در این سال، برنامه درسی بر اساس موضوعات پایه مشترک و موضوعات بنیادی برای دوره آموزش و پرورش اجباری باز تعریف گردید. در کنار برنامه درسی ملّی، مقرر گردید روزانه ساعاتی برای خواندن و نوشتن و ساعاتی نیز برای حساب جهت دانش آموزان پایه های پنجم تا یازدهم منظور شود. این ساعات، بخشی از استراتژی ملّی سوادآموزی خواندن و نوشتن و حساب کردن است که از سال ۲۰۰۳ به منظور ارتقای سطح استانداردهای مربوط به این حوزه ها به مورد اجرا گذاشته شده است. عناصر این استراتژی عبارت اند از: چارچوب های ملّی، برنامه پرورش حرفه ای معلمان، مداخلات اولیه و تقویتی برای جبران عقب افتادگی ها، تعیین بیش از ۳۰۰ مشاور برای سوادآموزی و حساب در سطح محلی و علاوه بر آن، شناسایی و استخدام هزاران معلم متبحر در زمینه ریاضیات و سوادآموزی. تعداد کثیری از مدارس از توصیه های ارائه شده پیروی کرده‌اند. استراتژیهای تدوین شده از سوی مؤسسات آموزشی غیروابسته به آموزش و پرورش تحت ارزشیابی بیرونی قرار گرفت. همراه با برنامه درسی ملّی، در انگلستان برنامه های مدون و رسمی برای آزمون پیشرفت مبتنی بر سن هم وجود دارد. سنجش های مبتنی بر برنامه درسی در پایان هر مقطع تحصیلی اصلی به عمل می‌آید. ماده هایی که آزمون ها بر اساس آن ها انجام می‌گیرد عبارت اند از: موضوعات پایه مشترک انگلیسی، ریاضیات و علوم و نیز در مقطع سوم همه موضوعات متعلق به برنامه درسی ملّی مورد آزمون قرار می گیرند. سنجش برنامه درسی ملّی در همه مقاطع تحصیلی به صورت تجمعی انجام می شود.
از سال ۱۹۹۲ به این طرف، اداره استانداردهای آموزش و پرورش «جدول عملکرد مدرسه ای » را تولید می‌کند. این جداول مبین داده های عملکرد امتحانات دیپلم دوره متوسطه است. عملکرد هر مدرسه با عملکرد سایر مدارس در منطقه و با مدارس سایر مناطق در کشور مورد مقایسه قرار می‌گیرد. جداول برای آگاهی عموم به صورت بروشور و اینترنتی منتشر می‌شوند. بر اساس جداول منتشره، گاردین ۱ و تایمز ۲ جداول مشهور به « جداول لیگ » را تنظیم و به چاپ می رسانند. افزون بر این، گاردین « ارزش افزوده » هر مدرسه را هم به تصویر می کشد (آکر ، ۲۰۰۳ )منظور از ارزش افزوده، افزایش سطح عملکرد دانش آموز پس از ورود به سیستم آموزشی است.
ویژگی دیگر خط مشی برنامه درسی در انگلستان، میزان مسئولیت پذیری مدرسه و معلم است. میزان مسئولیت پذیری و سودمندی مدرسه و معلم از طریق بازرسان خارج از نظام رسمی آموزش و پرورش انجام می‌گیرد. مبنای عمل برای بازرسی، عملکردهای از پیش تعیین شده است. پیش‌بینی منابع آتی برای مدرسه و معلم بر اساس نتایج حاصل از بررسی ها انجام می‌گیرد. بر اساس نتایج بازرسی، نظام پرداخت هم شکل داده می شود. آن چه در عمل مشهود است، مقصد این گونه اقدامات بیشتر کنترلی است تا توسعه ای.
فعالیت های آموزشی و مدرسه ای
بررسی های به عمل آمده از مدارس انگلستان مبین آن است که:
۱-کتاب های درسی از سوی دولت نه تجویز شده و نه مورد تأیید قرار می گیرند
۲-مقصدگزینی ها عمدتاًً دستوری و از بالا به پایین است؛ یعنی مقاصد از بالا و از بیرون مقصدگزینی ها عمدتاًً دستوری و از بالا به پایین است؛ یعنی مقاصد از بالا و از بیرونبه مدارس تجویز می‌گردد. با این همه، اگر مدارس به مقاصد تعیین شده دست نیابند،بیشتر مورد توجه قرار می گیرند تا مقاصد خود را برآورده سازند.
فعالیت های مدرسه و تدریس عمدتاًً مشتق از سبک و نوع سنجش هستند،معلمان به میزان زیادی چونان «خادمان الگوهای بیرونی » عمل می‌کنند.
پشتیبانی خارجی
حمایت از ارائه برنامه های درسی به صورت بر خط انجام می‌گیرد. برای دوره تحصیلی سنین۵ تا ۱۴ سال، یعنی سه مقطع تحصیلی اصلی، حمایت های تدارک شده دربرگیرنده پیوندها (Links) و مواد آموزشی است، مواردی نظیر:
• برنامه درسی ملّی بر خط؛ وب سایت طراحی شده برای پشتیبانی برخط دربرگیرندهچشم داشت های قانونی از برنامه درسی ملّی، و اطلاعاتی ویژه معلمان، کارها و آثاربرگزیده دانش آموزان و …
• برنامه درسی ملّی در عمل؛استانداردهای عملکرد دانش آموزان رادرسطوح سنی مختلف معین میکندوشیوه در هم تنیدن برنامه های مطالعاتی با فعالیت های اصیل و واقعی را می نمایاند
•طرح داده های کار؛نشان دهنده آن است که چگونه برنامه های درسی و مقاصد مورد نظر برای تحقق به برنامه کار یا عمل تبدیل می‌شوند
بلژیک
خط مشی برنامه درسی
“
