از آن جا که به گفتۀ مسئولین امر شورای عالی حوزه‌های علمیه، در حال حاضر مراکز آموزش دینی بانوان مانند «جامعه الزهراء» و… زیر نظر این شورا فعالیت نمی‌کنند، و با توجه به این که جامعۀ آماری این پژوهش تمام مدارس حوزوی موجود در قم (تحت نظارت این شورا) تعریف شده است، امکان جمع‌ آوری اطلاعات از مراکز آموزش دینی بانوان فراهم نگردید و بدین ترتیب، جامعۀ آماری پژوهش منحصر به تمام روحانیون شاغل به تحصیل در مدارس حوزوی شهر قم گردید که زیر نظر شورای عالی حوزه مشغول به فعالیت هستند.
۴ـ۳ـ نمونه‌گیری
۱ـ۴ـ۳ـ روش نمونه‌گیری
همان طور که در بخش قبل اشاره شد، آخرین آمار رسمی مربوط به حوزویان شاغل به تحصیل در شهر قم، مربوط به سال ۱۳۸۸ می‌باشد، بنابراین در زمان انجام تحقیق حاضر (سال ۱۳۹۱) اطلاعات دقیقی از تعداد طلاب شاغل به تحصیل در مدارس حوزوی موجود در سطح قم در اختیار پژوهش‌گر نبود که بتواند با استناد به آن، اقدام به نمونه‌گیری احتمالی نماید در عین حال به منظور این که نمونۀ انتخاب شده، از معرّف بود‌گی کافی برخوردار باشد، از میان ۳۵ مرکز حوزوی شناسایی شده در قم^[۲۶۵] به صورت تصادفی (نمونه‌گیری خوشه‌ای) ۱۶ مرکز^[۲۶۶] برای تکمیل پرسشنامه، انتخاب شدند که با توجه به جمعیت هر یک، تعداد متناسبی پرسشنامه در آن‌ها توزیع و تکمیل گردید. هم‌چنین عدم حضور تمام طلاب در مدارس (با توجّه به این که بسیاری از طلاب از شهرهای دیگر برای تحصیل به قم آمده‌اند و به صورت دائم مقیم قم نیستند و یا برای انجام تبلیغ و… به شهرهای دیگر رفته بودند و در زمان تکمیل پرسشنامه در مدارس حضور نداشتند)، کار را برای انجام نمونه‌گیری احتمالی در هر یک از مدارس با مشکل مواجه می‌کرد. بنابراین، در هر یک از این مدارس ۱۶گانه به صورت نمونه‌گیری در دسترس، به انتخاب افراد برای تکمیل پرسشنامه اقدام گردید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲ـ۴ـ۳ـ حجم نمونه
اگر مبنای جامعۀ آماری را بر اساس اطلاعات سال ۱۳۸۸ برابر با ۶۲۵۶۹ نفر در نظر بگیریم، بر اساس فرمول کوکران ۳۸۱ نفر به عنوان حجم نمونۀ ما تعیین می‌شوند.
در این فرمول، N حجم جامعه آماری، n حجم نمونه، Z مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد ـ که در سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر ۱٫۹۶ می‌باشدـ، P مقدار نسبت صفت موجود در جامعه است ـ که به دلیل در دسترس نبودن در این پژوهش آن را ۰/۵ در نظر گرفته ایم، تا مقدار واریانس به حداکثر مقدار خود برسد ـ، و q درصد افرادی است که فاقد آن صفت در جامعه هستند، که با توجه به فرمول (q =1-p) و این که مقدار P را ۰/۵ در نظر گرفته‌ایم، مقدار q نیز برابر ۰/۵ خواهد بود، d نیز مقدار اشتباه مجاز (در این جا ۵ درصد) است.
با توجه به در دست نبودن آمار دقیق جامعۀ آماری و به منظور افزایش دادن سطح معرّف بودن نمونه، با پیش‌بینی خطاهای ایجاد شده در تکمیل پرسشنامه و… نهایتاً تصمیم بر این شد که از تعداد ۴۰۰ نفر به عنوان نمونه این پژوهش از طریق پرسشنامه، سنجش به عمل آید.
۵ـ۳ـ تکنیک جمع‌ آوری اطلاعات
اطلاعات مورد نیاز برای این پژوهش، از طریق پرسشنامۀ کتبی جمع‌ آوری گردید. این پرسشنامه، شامل ۷۷ پرسش است که به صورت سؤالات «باز» و «بسته» طراحی گردیده‌ است. نحوۀ تکمیل پرسشنامه نیز به صورت خوداجرا^[۲۶۷] و بدون لزوم ذکر نام بود که توسط تک‌تک پاسخگویان تکمیل گردیده است. این انتخاب (تکمیل خوداجرای پرسشنامه)، به دو دلیل عمده انجام گرفت؛ دلیل اوّل این که موضوع تحقیق در خصوص بررسی و سنجش نگرش‌های افراد است و دلیل دوم این که جامعۀ پاسخگویان این پژوهش را روحانیون تشکیل می‌دادند؛ هر دوی این عوامل زمینه را برای حضور مصاحبه‌گر محدود می‌کرد؛ چرا که بسیاری از روحانیون ممکن است با در نظر گرفتن شأن و جایگاه روحانیت، از پاسخگویی صحیح به پرسش‌هایی که نشان دهندۀ نگرش فاصله‌دار آن‌ها از هنجارهای تعریف شده برای حوزویان و روحانیون می‌باشد، در حضور فردی که آن‌ها را شناسایی می‌کند، خودداری کنند. بنابراین، به نظر می‌رسد تکمیل خوداجرای پرسشنامه‌ها از سوی روحانیون، ضمن این که متضمن اطمینان از بالا بودن سطح عودت پرسشنامه‌ها است، ایجاد خطا از سوی پرسشگر را هم به حداقل ممکن کاهش خواهد داد.
۶ـ۳ـ تعریف مفاهیم و عملیاتی‌سازی متغیرها
تعریف مفاهیم، کاری بیش از تعریف ساده یا قراردادی واژگان فنی یک علم است که به منظور فهمیدن امر واقعی صورت می‌گیرد. بنابراین، در تعریف مفاهیم، همۀ جنبه‌های واقعیت، مورد توجه قرار نمی‌گیرند، بلکه فقط آن جنبه‌هایی بر گرفته می‌شوند که برای تحقیق مورد نظر، اصلی و اساسی به حساب می‌آیند. اما نخستین گام در تعریف هر مفهوم، تعیین ابعاد آن است. اینک باید شاخص‌هایی را برای اندازه‌گیری هر بُعد ارائه نمود. در واقع، شاخص‌ها نشانه‌های عینی قابل شناسایی و قابل اندازه‌گیری ابعاد مفهوم‌اند (کیوی و کامپهود، ۱۳۷۰: ۱۱۴).
برای این منظور، به ترتیب متغیرهای مستقل، وابسته و در نهایت متغیرهای کنترل، تعریف عملیاتی می‌شوند.
۱ـ۶ـ۳ـ متغیر مستقل (مصرف اینترنت)
به طور کلی، مصرف محتوای رسانه‌ها را از دو جنبۀ اساسی می‌توان مورد بررسی قرار داد؛ نخستین رویکرد، «میزان استفاده» از یک رسانۀ مشخص در یک واحد زمانی مشخص است. بسیاری از پژوهش‌های حوزۀ ارتباطات ناظر به همین رویکرد بوده است که از جملۀ آن‌ها می‌توان به تحقیقات انجام شده از سوی گربنر و همکارانش اشاره کرد که در نهایت منجر به ارائۀ «نظریۀ کاشت» از سوی آن‌ها گردید. اساس و بنیان این نظریه بر این فرض استوار شده است که میزان مواجهۀ مخاطب با رسانه (تلویزیون) بر شکل‌گیری تصویر ذهنی و مفهوم‌سازی آن‌ها از دنیای اطراف و واقعیت اجتماعی تأثیرگذار است و هر چه مدت زمان این مواجهه بیش‌تر باشد، میزان تأثیرگذاری نیز بیش‌تر خواهد بود.
رویکرد دوم در بحث مصرف رسانه‌ای، ناظر به محتوای مورد استفاده از سوی مخاطبان است که نظریه‌هایی از قبیل برجسته‌سازی، استفاده و خشنودی، گلوله جادویی و… بر آن تأکید دارند. این رویکرد، گذشته از میزان استفاده‌ای که مخاطب از رسانه می‌کند، نوع محتوایی که مورد استفاده قرار می‌دهد را نیز در شکل‌دهی به شخصیت و تفکرات او مؤثر می‌داند.
بنابراین متغیر مستقل، به دو زیر متغیر «میزان استفاده» و «محتوای مورد استفاده» تقسیم می‌شود که ما در این پژوهش به ترتیب از آن‌ها به عنوان متغیرهای مستقل X1 و X2 یاد می‌کنیم.
بر این اساس، متغیر X1 در درجۀ نخست، شامل استفاده یا عدم استفاده از اینترنت و سپس میزان ساعاتی که صرف استفاده از این رسانه می‌شود، می‌گردد. هم‌چنین مدت زمان آشنایی و آغاز به کار با این رسانه از جمله عواملی هستند که برای سنجش مصرف اینترنت از سوی مخاطبان مورد توجه قرار گرفته‌اند، ضمن این که نوع سرویس‌ها و پهنای باندی که برای اتصال به اینترنت مورد استفاده قرار می‌دهند نیز، از جمله متغیرهای تأثیرگذار در این زمینه در نظر گرفته شده‌اند.
در بُعد محتوا (X2) نیز، هدف استفاده از اینترنت در حوزه‌های ۹گانۀ (خبری، آموزشی، علمی، چک کردن ایمیل‌های شخصی، گفتگوی آنلاین با دوستان و آشنایان، مطالعۀ مطالب سرگرمی، به روز رسانی وبلاگ یا سایت شخصی، مطالعه محتوای سایت‌ها و وبلاگ‌های دوستان، دانلود برنامه‌های کاربردی، موسیقی، ویدئو و…) مورد توجه قرار گرفته است. ضمن این که استفاده یا عدم استفاده از فیلترشکن (برای مشاهدۀ محتواهای غیرمجاز در اینترنت) و عضویت در شبکه‌های اجتماعی نیز در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است.
از آن جا که رسانۀ اینترنت، این اجازه را به کاربر می‌دهد که هم به عنوان مخاطب و هم به عنوان تولید‌کنندۀ پیام در آن نقش بازی کند، بنابراین، به منظور سنجش چگونگی تعامل هر یک از اعضای نمونه در نقش تولید‌کنندۀ محتوا نیز، این مسئله را که در تعامل با دیگر کاربران آیا با نام و شخصیت واقعی خود ارتباط برقرار می‌کنند یا با نام مستعار و هم‌چنین این که آیا در تعاملات خود اجازه می‌دهند که مخاطبان‌شان بدانند که روحانی هستند یا خیر هم مورد بررسی قرار گرفته است.
۱ـ۱ـ۶ـ۳ـ تعریف عملیاتی «میزان استفاده از اینترنت» (X1)
ـ الگوی استفاده شما از اینترنت با کدام یک از موارد زیر، بیش‌تر مطابقت دارد؟
۱ـ تقریباً هر روز از اینترنت استفاده می‌کنم ۲ـ معمولاً چند روز در هفته (نه هر روز) از اینترنت استفاده می‌کنم ۳ـ به ندرت از اینترنت استفاده می‌کنم ۴ـ اصلاً از اینترنت استفاده نمی‌کنم
ـ در صورتی که هر روز از اینترنت استفاده می‌کنید، میانگین استفاده شما در روز چه میزان است؟
۱ـ کم‌تر از ۱ ساعت ۲ـ بین ۱ تا ۲ ساعت ۳ـ بین ۲ تا ۳ ساعت ۴ـ بیش‌تر از ۴ ساعت (لطفاً ذکر نمایید)………….
ـ از چه سالی شروع به استفاده از اینترنت کرده‌اید؟ ………….
ـ بیش‌تر اوقات از کدام یک از انواع سرویس‌های زیر برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کنید؟
۱ـ سرویس اینترنت معمولی خانگی Dailup 2ـ سرویس اینترنت پر سرعت خانگی (ADSL) 3ـ سرویس اینترنت بی سیم خانگی (WIMAX) 4ـ سرویس GPRS تلفن همراه ۵ـ در محیط کار یا تحصیل از اینترنت استفاده می‌کنم
ـ مهارت خود را در استفاده از اینترنت چگونه ارزیابی می‌کنید؟
۱ـ بسیار خوب ۲ـ خوب ۳ـ متوسط ۴ـ ضعیف ۵ـ بسیار ضعیف
ـ اگر از یکی از سرویس‌های اینترنت پر سرعت ADSL یا WIMAX استفاده می‌کنید، لطفا سرعت اشتراک خود را مشخص کنید:
۱٫ـ ۱۲۸ kb/s 2ـ ۲۵۶ kb/s 3ـ ۵۱۲ kb/s 4ـ یک مگا بایت بر ثانیه و بالاتر
ـ اگر پست الکترونیکی دارید، آن را هر چند وقت یکبار چِک می‌کنید؟
۱ـ چند بار در روز ۲ـ روزی یک بار ۳ـ چند بار در هفته ۴ـ هفته‌ای یک بار یا بیشتر
ـ آیا از (خبرخوان) RSS برای پیگیری محتوای پایگاه‌های اطلاع‌رسانی استفاده می‌کنید؟
۱ـ بله ۲ـ خیر
۲ـ۱ـ۶ـ۳ـ تعریف عملیاتی «محتوای مورد استفاده» (X2)
ـ آیا تا کنون برای استفاده از سایت‌هایی که به محتوای آن‌ها نیاز داشته‌اید، اما فیلتر بوده‌اند، از فیلترشکن استفاده کرده‌اید؟
۱ـ بله ۲ـ خیر
ـ آیا عضو هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی مجازی در اینترنت (از قبیل کلوب، فیس بوک، تویتر و…) هستید؟
۱ـ بله ۲ـ خیر
ـ آیا در ارتباط مجازی با دیگر کاربران اینترنت، ترجیح می‌دهید با مشخصات واقعی خود ظاهر شوید یا با نام مستعار؟
۱ـ مشخصات واقعی ۲ـ مستعار
ـ آیا در ارتباطات مجازی که با دیگر کاربران اینترنت برقرار می‌کنید، ترجیح می‌دهید آن‌ها بدانند شما روحانی هستید یا نه؟
۱ـ بله ۲ـ خیر
ـ هنگام استفاده از اینترنت، کدام یک از محتواهای زیر را در اولویت قرار می‌دهید؟
۱ـ خبری ۲ـآموزشی ۳ـ علمی ۴ـ چک کردن ایمیل‌های شخصی ۵ـ گفتگوی آنلاین با دوستان و آشنایان ۶ـ مطالعه مطالب سرگرمی ۷ـ به روز رسانی وبلاگ یا سایت شخصی ۸ـ خواندن محتوای سایت‌ها و وبلاگ‌های دوستان و آشنایان ۹ـ دانلود برنامه‌های کاربردی، موسیقی، ویدئو و… ۱۰ـ جستجوی محتوای خاص در اینترنت