۳- و وی را لقب سیف الدوله کردند. (همان: ۲۰۰)
متمم(تمیز)فعل ناقص
۴- چون به منزلی رسید که آن را خاکستر می گویند. (همان: ۲۰۲)
متمم(تمیز)-فعل ناقص
۴-۷- مطابقت فعل و نهاد
۱- فعل جمع برای اسم مفرد برای احترام.مثال:
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
الف: سلطان به خشم فرمانها دهند. (فیاض: ۴۳۵)
نهاد-فعل جمع
۲- فعل مفرد برای ضمایر مبهم واسم جمع ها .مثال:
الف: وهمه گرداگرد پیل بود ومقدمان آمده بودند.
ضمیر مبهم جمع(نهاد)-فعل مفرد
ب: ومردم دیگر که می رسید. (همان: ۴۲۰)
نهاد(اسم جمع)- فعل مفرد
ج: قومش ولشکرها آمدن گرفت از هر جانبی . (همان: ۶۸۱)
نهاد(اسم جمع)- نهاد(جمع اسم جمع) –فعل مفرد
د: وبسیار مردم کشته شد. (همان: ۴۳۹)
(نهاد)اسم جمع –فعل مفرد
و: وبیشتر از مردم شهر ونواحی بمرد . (همان: ۶۰۹)
نهاد جمع – فعل مفرد
۳- فعل جمع برای اسم جمع . مثال:
الف: لشکری زیاد بی اندازه از هر جانبی روی بدو نهادند. (همان: ۱۹۱)
اسم جمع(نهاد)- فعل جمع
۴- برای احترام گذاشتن به مخاطب،فعل به صورت سوم شخص مفرد آمده است .
الف: بنده آنچه دانست به مقدار دانش خویش باز نمود(همان: ۴۴۵)
نهاد اول شخص مفرد-فعل سوم شخص مفرد-فعل سوم شخص مفرد
ب:آن چه جهد آدمی است بنده بکرد. (همان: ۴۳۷)
نهاد (اول شخص مفرد)-فعل (سوم شخص مفرد)
ج: بنده بازگشت وحشمتی نیک بنهاد. (همان: ۴۴۰)
نهاد(اول شخص مفرد)-فعل پیشوندی(سوم شخص مفرد)-فعل (سوم شخص مفرد)
۴-۸- تقدیم فعل
تقدیم فعل بر دیگر اجزای جمله در تاریخ بیهقی چند دلیل می تواند داشته باشد:
الف: جهت تأکید در انجام دادن آن
ب: به تبعیت از زبان عربی که فعل بر عکس زبان فارسی در اول جمله می آید.
ج: جهت فصاحت واستادی در کلام و…
۱- گفت: روید آنجا وخالی بنشیند. (همان: ۳۶۶)
تقدیم فعل برای تأکید است در انجام دادن آن (خطیب رهبر: ۱۸۶)
۲- وباش برای رعیت پدر مشفق ومادر مهربن. (همان: ۳۱)
تقدیم فعل برای تأکید
۳- یافت محلت وسرای خویش را مشحون به بزرگان وافاضل حضرت . (همان: ۳۴)
تقدیم فعل بر مفعول،خصوصاً که مفعول جمله طولانی باشد .
۴- نه آنکه من یا جز من بر آن واقف گشتندی بدانچه رفت در آن مجلس . (همان: ۱۵۷)
تقدیم فعل جهت تأکید بر متمم وصفت
۵- می سازد یوسف که خویشتن را به ترکستان افکند . (همان: ۲۵۰)
تقدیم فعل بر نهاد
۴-۹- افعال آغازین
۱- زدن گرفتند ومقر آمد. (فیاض: ۴۳۶)
فعل آغازین(کمکی شخصی)
۲- حدیث هرون وخوارزم نیز گفتن گرفتند. (همان: ۴۳۸)
