آگاهی از رفتار سلامتی
۴-۶- تکنیکهای آماری تحلیل داده ها
بعد از اینکه داده ها با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه گردآوری شد، نوبت به آماده سازی داده ها جهت تحلیل های آماری مورد نظر رسید. در این مرحله ابتدا داده ها را کدگذاری کرده (کمی کردن داده های خام) و سپس جهت پردازش داده ها از برنامه spss استفاده شد. همچنین تحلیل داده ها- آزمون فرضیه های مطرح شده در تحقیق – با بهره گرفتن از آزمونهای آماری مختلف انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح انجام گرفت :
الف). سطح توصیف : در این سطح، به تجزیه و تحلیل یک بعدی (یک متغیره) یا توصیف متغیرها با بهره گرفتن از جداول توزیع فراوانی و آماره های توصیفی پرداخته شد.
ب). سطح تبیین : در این سطح، به منظور بررسی نحوه تاثیرات عوامل و تعیین کنندهها بر سبک زندگیسلامتمحور از آزمونهای آماری مختلف نظیر تحلیلواریانس، ضریبهمبستگی، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد.
۴-۷- تعاریف متغیرها
تعریف عملی، یک مفهوم و به بیان دقیقتر، یک متغیر را به صورت اعمال و اموری که در مطالعه به عنوان معرف و معادل آن مشخص می شود، تعریف می کند. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق شامل سهدسته متغیرهای مستقل، واسطهای و بینابین میباشد. دراینجا، به مفهومسازی یعنی مشخص سازی متغیرها، ابعاد و تعیین شاخص های گوناگون آن میپردازیم.
۴-۷-۱ - متغیرهای مستقل
منظور متغیرهایی است که بر دیگر متغیرها تاثیر میگذارند. در این بررسی، متغیرهای مستقل به دو دسته متغیرهای جمعیتی و اجتماعی – اقتصادی تقسیم میشوند.
- متغیرهای جمعیتی
■ سن : به تعداد سالهایی که از عمر یک فرد (از لحظه تولد تا زمان تحقیق) میگذرد، گفته می شود. این متغیر در سطح فاصلهای سنجیده می شود.
■ وضعیت تاهل : در بررسیهای جمعیتی، معمولاً وضعیت تاهل در دو مقوله هرگز ازدواج نکرده (مجرد) و حداقل یکبار ازدواج کرده (متاهل) طبقه بندی می شود. در مقوله دوم یعنی حداقل یکبار ازدواج کرده خود به سه دسته دارای همسر، بیهمسر در اثر فوت همسر و بیهمسر در اثر طلاق همسر تقسیم می شود. در این تحقیق از این طبقه بندی استفاده شده است.
■ وضعیت اشتغال : جمعیت فعال هر جامعهای به دو دسته افراد شاغل و غیر شاغل تقسیم میشوند. “شاغل کسی است که کار یا شغلی را داراست و به این کار و شغل خود به عنوان یک تخصص و حرفه آگاهی دارد” (تقوی، ۱۳۷۲ : ۷۳). بنابراین، هر فرد یا دارای وضعیت شاغل است یا غیر شاغل. که هر کدام به عنوان یک گروه مجزا مورد بررسی قرار میگیرند. در این تحقیق وضعیت اشتغال پاسخگو به هفت قسمت تقسیم بندی شده است : آزاد، دولتی، خصوصی، دانشجو، خانهدار، بیکار و سایر.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
■ بعد خانوار : اکثر افراد جمعیت در واحدهایی اجتماعی، اقتصادی و بیولوژیکی که به نام خانوار است گرد هم زندگی می کنند. خانوار دارای شماری از افرادی است که به این شمار، بعد خانوار می گویند (امانی، ۱۳۷۹ : ۳۹).
- متغیرهای اجتماعی - اقتصادی
■ تحصیلات : منظور فراگرفتن علوم و فنون که توسط نظام آموزشی جامعه ارائه و درجهبندی شده است. در اینجا سطح تحصیلات بر اساس تعداد سالهای کاملی که شخص پاسخگو صرف فراگیری آموزش رسمی نموده است و در سطح مقیاس فاصلهای سنجیده شده است.
■ درآمد خانواده : مجموعه عایداتی است که یک فرد در نتیجه سهیم شدن در فعالیتهای تولیدی به دست می آورد. در این تحقیق، منظور ما کلیه درآمدهای ناشی از کار اعضای خانواده است که ماهیانه دریافت می کنند.
■ میزان مطالعه در حوزه سلامت : اندازه مطالعه فرد درخصوص رفتارهای سالم از قبیل مهارت های زندگی، ورزش، تغذیه، مدیریت استرس و … است. این متغیر در سطح ترتیبی چند وجهی سنجیده شده است.
■ میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی : ساعات استفادهی پاسخگو از انواع وسایل ارتباط جمعی در طی یک شبانه روز مورد نظر است. این متغیر با طرح سئوال در ارتباط با ۴ وسیله ارتباطی (ماهواره، تلویزیون داخلی، رادیو و اینترنت) سنجیده شد که در نهایت از مجموع وسایل، یک متغیر ساخته و در سطح فاصلهای اندازه گیری شد.
■ هویت طبقاتی : به درک افرادی از جامعه اطلاق می شود که به لحاظ داشتن ارزشهای مشترک، منزلت معین، فعالیتهای دسته جمعی، میزان ثروت و دیگر دارائیهای شخصی و نیز آداب معاشرت با دیگر بخش های همان جامعه متفاوت باشند (کوئن، ۱۳۷۲: ۲۳۹). در این بررسی از پاسخگو خواسته شده تا با توجه به وضعیت اجتماعی و اقتصادی خود، بیان کند به کدام طبقهی اجتماعی تعلق دارد. هویت طبقاتی حاصله در ۴ سطح از پایین تا بالا درجه بندی شد.
■ حمایت اجتماعی : سارافینو حمایت اجتماعی را میزان برخورداری از محبت، همراهی و توجه اعضای خانواده، دوستان و سایر افراد تعریف می کند (سارافینو، ۲۰۰۰؛ به نقل از نبوی و دیگران، ۱۳۸۸ : ۸۵). حمایت اجتماعی در این تحقیق دارای سه بعد عاطفی، ابزاری - مالی و اطلاعاتی است. که با ۱۴ گویه (۶ گویه : بعد عاطفی، ۵ گویه : بعد ابزاری و مالی، ۳ گویه : بعد اطلاعاتی) سنجیده شده است.
۴-۷-۲ - متغیر وابسته : سبک زندگی سلامت محور
تعریف نظری : یک الگوی چندبعدی از کنش خود آغاز و ادراکات فرد است که برای نگهداشت و کنترل سطوح سلامتی، خودشکوفایی و رضایتمندی فرد می باشد (کدوان، ۱۹۹۶؛ به نقل از زنجری، ۱۳۹۰: ۹۸).
تعریف عملیاتی : میزانی که برای هر فرد در رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت که در پرسشنامه سبک زندگی سلامتمحور ۲ پندر[۶۰] آمده است، اندازه گیری می شود. این پرسشنامه شامل شش زیر مقیاس؛ مسئولیت سلامت، فعالیت فیزیکی، تغذیه، رشد روحی، روابط بین فردی و مدیریت استرس است.
۴-۷-۳- متغیرهای بینابین ( زمینه های سلامتی) :
■ وضعیت سلامتی خود گزارش شده :
تعریف نظری : ارزیابی ذهنی فعلی فرد از سلامت خودش (تایگ، ۱۹۹۷: ۷).
تعریف عملیاتی : به صورت عینی از پاسخگویان پرسیده شود که وضعیت سلامت عمومی خود را چگونه ارزیابی میکنید. سئوالات این قسمت از پرسشنامه ۲۸ سئوالی سلامت عمومی استخراج شده است. و با یک مقیاس ۴ گویهای سنجیده شد.
■ خودکارآمدی سلامت خودگزارش شده :
تعریف نظری : به بیان پندر اثربخشی قضاوت افراد از توانایی یک فرد برای همراهی یک مرحله مشخصی از اجرا میباشد.
تعریف عملیاتی : یک ارزیابی از باور زنان مربوط به توانایی آنان برای شرکت کردن در رفتارهای ارتقاء سلامت که با یک مقیاس ۴ گویهای سنجیده شد. سئوالات مربوط به این مقیاس نیز از پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شوارزر استخراج و سپس تجدید نظر شد.
■ سابقه بیماری : در این پژوهش، منظور تجربه کردن یا مبتلا بودن به یکی از بیماریهای مزمن شایع در بین زنان است که با ۱۲ عنوان بیماری سنجیده شده است.
■ آگاهی از رفتار سلامتی : میزان معلوماتی که فرد از طرق مختلف در زمینه رفتارهای سالم کسب می کند. در این تحقیق آگاهی از رفتار سلامتی با ۴ گویه در قالب طیف لیکرت درباره تغذیه، ورزش، مدیریت استرس و مشارکت اجتماعی سنجیده شد.
فصل پنجم
تجزیه و تحلیل داده ها
در این فصل به ارائه نتایج آماری این تحقیق میپردازیم. داده های پیمایشی با تحلیل کمی سازگارند. انتخاب مناسبترین تکنیک تحلیل، تابع ساختار فرضیات و نحوه سنجش متغیرها است. تحلیل داده های پیمایشی هم به صورت توصیفی و هم به صورت تبیینی انجامپذیر است. در تحلیل توصیفی، هدف عمده مطالعه چگونگی توزیع داده های تجربی در واحدهای تحلیل است. در این سطح شواهد تجربی از طریق آماره هایی مثل جداول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار، مد و میانه توصیف میشوند. در تحلیلتبیینی فرضیات تحقیق از طریق تکنیکهای تحلیل چند متغیری به صورت تجربی آزموده میشوند. کاربرد تکنیک هایی مانند تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر در این سطح صحیح است (ساعی، ۱۳۸۷).
۵-۱- آمار توصیفی
در این قسمت از تحقیق، با بهره گرفتن از جداول توزیع فراوانی و درصدی، به ارائه توصیفی از یافتههای تحقیق میپردازیم. ابتدا ویژگیهای جمعیتی نمونه مانند سن، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و … معرفی خواهند شد، در ادامه خصوصیات اجتماعی- اقتصادی مانند تحصیلات، درآمد، حمایت اجتماعی و … خواهد آمد، سپس یافتههای مربوط به سبک زندگی سلامت محور، ابعاد و گویه های آن ارائه می شود. در ادامه سلامت عمومی خود گزارش شده و خودکارآمدی سلامت، مطرح خواهد شد. در نهایت، یافتههای مربوط به حمایت اجتماعی و آگاهی از رفتار سلامتی ارائه می شود.
نمونه مورد نظر در این تحقیق، ۳۹۲ نفر از زنان واقع در سنین باروری (۴۹-۱۵ ساله) شهر شیراز است. این افراد از گروه ها و مناطق مختلف اجتماعی بودند و ویژگیهای جمعیتی و اجتماعی- اقتصادی متفاوتی داشتند. در اینجا به ارائه شناخت و تصویری از ویژگیها و مشخصههای نمونه میپردازیم.
- ویژگیهای جمعیتی نمونه
■ سن : همانطور که در جدول ۵-۱-۱ مشاهده می شود زنان واقع در سنین باروری به ۷ گروه سنی تقسیم شدند. بیشترین درصد پاسخگویان به ترتیب در گروه های سنی۲۰- ۲۴ ساله (۷/۲۰ درصد)، و ۲۵-۲۹ ساله (۴/۲۰ درصد) هستند. درحالی که تنها (۱/۷ درصد) ۱۵تا۱۹ ساله بودند. به عبارتی، نزدیک به نیمی از پاسخگویان کمتر از ۳۰ سال داشتند. که به نسبت میتوان گفت نشان دهنده جوان بودن جمعیت نمونه است. همچنین میانگین سنی این زنان، ۳۱ سال بوده است.
جدول ۵-۱-۱ توزیع فراوانی و درصدی سن پاسخگویان و آماره های توصیفی
