۱۳۸۷

۲۵٫۴

۱۳۸۸

۱۰٫۸

۱۳۸۹

۱۲٫۴

۱۳۹۰

۲۱٫۵

۱۳۹۱

۳۰٫۵

منبع: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

نمودار(۲-۲):نرخ تورم از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۱

بخش دوم: معیارهای ارزیابی عملکرد اقتصادی با تاکید بر EVA و REVA
مقدمه
سنجش عملکرد جزء ضروری از هر سازمانی است، به طوری که می‌تواند بازخوردی از کارایی برنامه‌ها و پیاده سازی آن‌ها بدهد. مدیران بازرگانی و حسابداران نسبت به نقشی که سنجش عملکرد در سیستم کنترل و برنامه ریزی سازمانی بازی می‌کند آگاهی زیادی دارند . گزارش عملکرد گذشته شرکت یکی از کاربردهای بنیادی سیستم سنجش عملکرد است. ارزیابی عملکرد با توجه به توسعه بازار های سرمایه از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه سهامداران، اعتبار دهندگان، دولت‌ها و مدیران است. نقش معیارهای ارزیابی عملکرد در انعکاس عملکرد شرکت‌ها از طریق محتوای اطلاعاتی موجودشان نیز پررنگ‌تر شده است. باید اشاره نمود که حداکثر کردن ارزش بازار سهام شرکت‌ها از اهداف اولیه و اساسی هر شرکتی محسوب می‌شود. به این منظور تحلیلگران به دنبال معیاری هستند تا با در نظر گرفتن هزینه‌ای سرمایه و نرخ بازده سرمایه گذاری برای حداکثر کردن ارزش شرکت و افزایش ثروت سهامداران اقدام کنند(یحی زاده فر و همکاران،۱۳۸۹).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

امروزه ارزش افزوده اقتصادی ابزاری مهم برای اندازه گیری عملکرد و مدیریت در دورترین نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفت. هنوز نظرهای مختلفی در مورد برتری ارزش افزوده اقتصادی نسبت به ابزار اندازه گیری عملکرد سنتی وجود دارد. استفاده از مفهوم ارزش افزوده اقتصادی و کاربرد عملی آن‌ها به عنوان یک سیستم کنترل مدیریت برای اندازه گیری عملکرد در سازمان‌ها تأکید می‌شود.

۶٫۲ انواع معیارهای ارزیابی عملکرد

استفاده کنندگان گزارش‌های مالی با بهره گرفتن از معیارهای مختلف، عملکرد شرکت را ارزیابی می‌کنند. روش‌های متعددی برای ارزیابی عملکرد وجود دارد که به طور کلی می‌توان آن‌ها را به دو دسته مدل‌های حسابداری و مدل‌های اقتصادی تقسیم کرد.
۱٫۶٫۲مدل‌های حسابداری(مالی) ارزیابی عملکرد
حاصل سیستم اطلاعات حسابداری، گزارش‌های مالی است که سود گزارش شده در آن‌ها از اهمیت زیادی برای استفاده کنندگان برخوردار است. سرمایه گذاران با اتکا به سود حسابداری، عملکرد شرکت را ارزیابی کرده و پیش بینی‌های خود را بر آن اساس انجام می‌دهند. مدیران نیز از سود برای برنامه ریزی آینده شرکت استفاده می‌کنند. در مدل حسابداری ارزیابی عملکرد، ارزش شرکت از حاصل ضرب دو عدد بدست می‌آید؛ عدد اول، سود شرکت و عدد دوم، ضریب تبدیل سود به ارزش است. همان طور که پیش از این نیز بیان شد در مدل‌های حسابداری ارزیابی عملکرد، ارزش یک شرکت، تابعی از معیارهای مختلفی نظیر سود، سود هر سهم، نرخ رشد سود، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده سرمایه گذاری، جریان نقدی آزاد و سود تقسیمی است (Stewart,1991:22).
سود حسابداری، سنتی‌ترین معیار ارزیابی عملکرد است که برای سرمایه گذاران، سهامداران، مدیران، اعتباردهندگان و تحلیلگران اوراق بهادار از اهمیت زیادی برخوردار است. بررسی‌های انجام شده توسط پژوهشگران نیز نشان می‌دهد که سود حسابداری و اطلاعات بدست آمده از آن، اطلاعات مفیدی را در اختیار استفاده کنندگان قرار می‌دهد که در تصمیم گیری‌های آن‌ها بسیار مؤثر است. با این حال، مدل‌های حسابداری (سنتی) ارزیابی عملکرد دارای نارسایی‌های زیر است:
امکان تحریف و دست‌کاری سود از طریق انتخاب روش‌های مختلف ؛
رویه‌های عمومی پذیرفته شده حسابداری، عدم یکنواختی را در اندازه گیری سود در شرکت‌های مختلف مجاز می‌کند؛
با تغییرات سطح قیمت‌ها سود اندازه گیری شده با واحد پول تاریخی، تغییر می‌کند (Hendriksen & Breda,2002:48)
به دلیل کاربرد اصل بهای تمام شده و تحقق درآمد، ارزش فروش تحقق نیافته دارایی‌هایی که در یک دوره زمانی مشخص نگهداری شده‌اند، در محاسبه سود حسابداری شناسایی نمی‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که نتوان اطلاعاتی سودمند را افشا کرد؛
به دلیل استفاده از روش‌های مختلف پذیرفته شده برای محاسبه بهای تمام شده و روش‌های مختلف برای تخصیص هزینه‌ها، تکیه بر سود حسابداری مبتنی بر اصل بهای تمام شده تاریخی، کار مقایسه اقلام را بسیار مشکل می‌سازد؛
تکیه بر سود حسابداری مبتنی بر اصل تحقق درآمد، اصل بهای تمام شده تاریخی و محافظه کاری باعث می‌شود تا اطلاعات گمراه کننده‌ای در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد؛
در نظر نگرفتن هزینه سرمایه (Chen & Bodd,2001:69).^[27]
نارسایی‌های بالا نشان می‌دهد که معیارهای حسابداری مبتنی بر سود حسابداری نمی‌تواند به عنوان تنها معیار و مبنای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار گیرد.
۲٫۶٫۲ معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد
در این رویکرد بیش‌تر از مفاهیم اقتصادی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری استفاده می‌شود. در این رویکرد عملکرد واحد تجاری با تاکید بر قدرت سودآوری دارایی‌های شرکت و با توجه به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه بکار گرفته شده، ارزیابی می‌شود .به عنوان مثال، می‌توان از معیار ارزش افزوده اقتصادی(EVA) نام برد. پس از مطرح شدن ارزش افزوده اقتصادی توسط آقای استوارت ، عده‌ای دیگر از اقتصاددانان معیار تعدیل شده دیگری ( که برگرفته از ارزش افزوده اقتصادی می‌باشد) را تحت عنوان ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده(REVA)^[28] به اعتقاد آنان در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده بجای ارزش دفتری تعدیل شده دارایی‌ها باید از ارزش بازار آن‌ها استفاده کرد .و بالاخره معیار اقتصادی دیگری که مطرح شده است ارزش افزوده بازار(MVA)^[29] می‌باشد که تفاوت بین ارزش بازار شرکت و سرمایه بکار گرفته شده در شرکت می‌باشد. ارزش افزوده بازار حاصل خالص ارزش فعلی طرح‌های گذشته و فرصت‌های سود آور آتی شرکت می‌باشد و نشان می‌دهد که چگونه شرکت به طور موفقیت آمیزی سرمایه‌اش را بکار گرفته و فرصت‌های سودآور آینده را پیش بینی و برای دست‌یابی به آن‌ها برنامه ریزی کرده است (تهرانی و سراج ،۱۳۸۴ ص۴-۸).
۱٫۲٫۶٫۲ مفهوم ارزش افزوده اقتصادی
یکی از معیارهای عملکرد حسابداری، سود باقی‌مانده می‌باشد که به عنوان سود عملیاتی پس از کسر مخارج سرمایه تعریف شده و EVA در واقع نسخه تغییر یافته‌ای از سود باقی‌مانده به همراه تعدیلاتی است که بر سود و سرمایه انجام می‌شود. طرفداران مفهوم EVA ادعا می‌کنند که این شاخص برترین معیار عملکرد محسوب می‌شود. زیرا به عنوان یک معیار ارزیابی، هزینه فرصت صاحبان و سهام و ارزش زمانی پول را در نظر گرفته و تحریف ناشی از به‌کارگیری اصول حسابداری را برطرف می‌سازد .ارزش افزوده اقتصادی معتقد است ارزش، زمانی ایجاد می‌شود که یک واحد تجاری بتواند تمامی هزینه‌های عملیاتی و همچنین هزینه‌های سرمایه خود را پوشش دهد و مبالغی نیز مازاد باقی بماند. EVA به عنوان یک راه حل بدیل برای نگاه به عملکرد واحد تجاری است و مقیاسی است که می‌توان بر مبنای آن به ارزیابی عملکرد پرداخت. EVA مقیاسی در جهت منافع سهام داران است و مدیران نیز با همان هدف مشمول ارزیابی و اعطا پاداش قرار می‌گیرند (ابراهیمی و همکاران،۱۳۸۸).
۲٫۲٫۶٫۲ اهمیت ارزش افزوده اقتصادی
از میان گروه‌های ذینفع سهامداران بیشترین ریسک را تحمل می‌کنند و به همین دلیل سهامداران همواره سعی در سرمایه گذاری در شرکت‌های متعدد را دارند تا بدین ترتیب ریسک مربوط به سرمایه گذاری (که به آن ریسک سیستماتیک می‌گویند) را کاهش دهند. آن‌ها همواره به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد عملکرد واحدهایی که در آن‌ها سرمایه گذاری کرده‌اند می‌باشند و به دنبال معیاری هستند که بیشتر ین و مفیدترین اطلاعات را در خصوص ارزیابی عملکرد مدیران واحدهای تجاری به آن‌ها بدهد، که در این میان یکی از مفیدترین معیارها، ارزش افزوده اقتصادی می‌باشد. مدیریت شرکت‌ها بر اساس EVA ثروت سهامداران را حداکثر خواهند کرد که برای رسیدن به این هدف (حداکثر کردن ثروت سهامداران ) سهامداران باید بر اساس افزایشی که در EVA ایجاد شده است به مدیران پاداش بدهند. EVA نه تنها مدیران را نسبت به نتایج حاصله از فعالیت‌ها بلکه نسبت به منابعی که برای رسیدن به آن نتایج بکار گرفته شده است؛ پاسخگو می‌کند . بسیاری از شرکت‌ها سود نهایی محصولاتشان را بدون در نظر گرفتن هزینه فرصت سرمایه برآورد می‌کنند . تجزیه و تحلیل مبتنی بر ارزش افزوده اقتصادی همیشه جوابی ارائه می‌دهد که با حداکثر کردن سود سهامداران همسو و سازگار است . پرداخت پاداش به مدیران بر اساس سود هر سهم ، افزایش سهم بازار یا افزایش بازده دارایی‌ها یا حقوق صاحبان سهام یا سایر معیارهای تجاری می‌تواند انگیزه‌هایی را ایجاد نماید که با حداکثر کردن ثروت سهامداران ناسازگار باشد ولی در مقابل حداکثر کردن ارزش افزوده اقتصادی همواره انگیزه‌هایی در جهت حداکثر کردن ثروت سهامداران ایجاد می‌کند (تهرانی و سراجی، ۱۳۸۳).
۳٫۲٫۶٫۲ مزایای ارزش افزوده اقتصادی