منظور از روایی این است که مقیاس و محتوای ابزار یا سؤالات مندرج در ابزار دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد.
پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتمادپذیری نیز تعبیر می‏شود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیله‏ی اندازه‏گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده است در شرایط مشابه، در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود؛ به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرارپذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد (حافظ‏نیا، ۱۳۸۶، ۱۵۵).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رابطه‏ی روایی و پایایی: برای اینکه یک آزمون روا باشد باید نخست پایا باشد یعنی پایایی شرط روایی است. اما روایی برای پایایی ضروری نیست. یک آزمون باید پایا باشد تا بتواند روا باشد، اگر آزمونی در هر بار اجرا روی تعدادی نمونه نتایج مختلفی به دست بدهد, آن آزمون یک آزمون پایا نخواهد بود و در واقع هیچ چیز را بدرستی اندازه نخواهد گرفت.
برخی از انواع روایی شامل:
- روایی محتوی^[۵۶]: یعنی اینکه آزمون باید ارتباط کامل با کل زمینه داشته باشد. برای تعیین روایی محتوای یک آزمون از قضاوت متخصصان در این باره که سوال‏های آزمون تا چه میزانی معرف محتوا و هدف‏های برنامه یاحوزه محتوایی هستند استفاده می‏شود.
- روایی پیش‏بین: یعنی اینکه بین نتایج حاصل از اجرای آزمون و نتایجی که بعداً بدست می‏آیند همبستگی و قرابت وجود داشته باشد.
- روایی همزمان: برای تعیین روایی همزمان، نتایج آزمون‏ها را با نتایجی که همزمان با اجرای آنها یا با فاصله کمی پس از اجرای آنها بدست می‏آید مقایسه می‏کنند.
- روایی سازه :یعنی تطابق نتایج یک آزمون با پیش‏بینی‏ها‏یی که توسط یک نظریه یا سایر واقعیات شناخته شده به عمل آمده است .برای مثال هوش باپیشرفت تحصیلی رابطه دارد اگر نتایج تحقیق مغایر آن باشد آن ابزار دارایروایی سازه‏ای نیست.
- روایی صوری: یعنی اینکه مواد یا سؤال‏های آزمون باید از نظر ظاهر در رابطه با موضوعی باشند که آزمون برای اندازه‏گیری آن تهیه شده است.
برای تعیین پایایی روش‏های متنوعی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- پایایی به روش دو فرم موازی( هم ارز ).
- پایایی به روش دو نیمه کردن آزمون(همسانی درونی).
- پایایی به روش آزمون مجدد( باز آزمایی).
در این تحقیق همانطور که گفته شد ابزار سنجش از نوع محقق ساخته می‏باشد که بر اساس نظرات کارشناسی چند تن از ارزیابان جایزه تعالی و با الگو گرفتن از پرسشنامه‏ها‏ی موجود تهیه شده است. پس از تهیه‏ پرسشنامه برای سنجش روایی صوری و محتوا، پرسش‏های طراحی شده در اختیار چهار نفر از ارزیابان خبره جایزه تعالی و سه نفر از صاحبنظران دانشگایی با مدرک دکتری در رشته‏های مدیریت و روانشناسی قرار گرفت و براساس قضاوت این گروه از داوران، پرسشنامه طراحی شده روایی صوری و محتوایی بالایی دارد.
شیوه سنجش پایایی ابزارهای سنجش در این تحقیق، آلفای کرونباخ می‏باشد. که پس از جمع‏آوری پرسشنامه‏ها با بهره گرفتن از نرم‏افزار نسخه‏ شانزدهم SPSS و آزمون آلفای‏کرونباخ (از روش‏های همسانی درونی^[۵۷]) پایایی ابزار، مورد سنجش قرار گرفت.
در روش آلفای‏کرونباخ با تأکید بر همسان‏سازی درونی، اجزا یا قسمت‏های آزمون برای سنجش ضریب پایایی آزمون به کار می‏روند. اگر ضریب آلفا بیشتر از ۷۰ درصد باشد، آزمون از پایایی قابل قبولی برخوردار است (مؤمنی و قیومی، ۱۳۸۶، ۲۱۲).
برای محاسبه‏ی ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‏های هر زیرمجموعه سؤال‏های پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه کرد، سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد (حسنی و همکاران، ۱۳۸۵، ۲۸۳).

فرمول ۳-۲: آلفای کرونباخ
در این فرمول:
= تعداد زیر مجموعه‏ی سؤال‏های پرسشنامه یا آزمون؛
= واریانس زیرآزمون jام؛
= واریانس کل آزمون.
از آنجا که ضرایب بدست آمده برای هریک از فرضیه‏ها بیش از ۷۰ درصد بدست آمده است، لذا محقق به ثبات و تکرار‏پذیری نتایج آزمون اعتماد نموده است.
جدول ۳-۴: پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ