اسلامی دردوره امام خمینی) وازسال ۱۹۸۹ تا۱۹۹۷ (انقلاب اسلامی دردوره پس از امام خمینی).در این پژوهش ابتدابه هدفهای کتابهای درسی فارسی،تعلیمات دینی وعلوم اجتماعی پرداخته شده است .ملیت ،کشور،انتقال فرهنگ،مذهب واعتقادات،تربیت اجتماعی دانش آموزان به عنوان اولین هدفهای مورد بررسی توجه پژوهشگررابه خود جلب کرده اند .پژوهشگراز روش تحلیل محتوا در کارش استفاده کرده است وهدفها را در قالب طرح پژوهشی خود به صورت نگاه به نهادهای مدنی[۲] ونهادهای قدرت [۳]ودر قالب ارتباطات افقی وعمودی مورد ارزیابی قرار داده است.آنگاه بازخورد پنهانی[۴] محتوای هر دوره را در ارتباط با تحولات دوره بعد مورد ارزیابی قرار داده است.بطورخلاصه یافته های این پژوهش به تفکیک سه دوره اینگونه است:
دوره اول:محتوای کتب درسی،این دوره را دوره ثبات وسازندگی ،توسعه وتحول اجتماعی-اقتصادی ناشی ازابتکارشاه معرفی میکنند.به مبانی مذهبی کمترتوجه میشود درعوض متون شاهنامه حائز اهمیت ویژه است.درانقلاب مشروطه برعکس روحانیون برنقش آزادیخواهان تاکید میشودوهمچنین تمرکزاصلی بر روابط عمودی وسلسله مراتبی است.
دوره دوم:محتوای کتب درسی بطور کلی تغییرکرده وارزشهای جدیدی برای جامعه تبیین میشود.درباره رهبری،ولایت فقیه وسیستم حکومتی بحث وبرروابط افقی تاکید می شود.دوره پهلوی تاریکترین دوره کشورمعرفی شده وبه اقتضاء جنگ کشته شدن در راه وطن وانقلاب جایگاه شهادت می یابد .حضورشاهنامه وشعرهای از این نوع کمرنگ شده درعوض برمفاهیم مذهبی واسلامی تاکید می شود بطوریکه مفهوم امت اسلامی ازاهمیت بیشتری درمقایسه با مفهوم کشور برخوردار است.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
دوره سوم:در این دوره به تدریج درکتابهای درسی مفاهیم ملی گرایی به شکل متفاوت از دوره اول دیده می شود وشعرهای شاهنامه به محتوای کتابهای درسی بازمیگرددوبین ملی گرایی واسلام خواهی توازن معنی داری برقرارمی شود .همچنین مباحث مربوط به آزادی همراه با استقلال را درخلال متون مورد تحلیل می توان یافت .در این دوره دیدگاههایی مطرح می شوند که دهه اول انقلاب را دهه توجه به استقلال ودهه دوم انقلاب را دهه توجه به آزادی می دانند. بذ رهای این مبحث بطورضمنی درکتب درسی این دوره مطرح می شوند بطوریکه تجلی همگانی آن را می توان بعدها به صورت نتایج انتخابات دوم خرداد دید.
-
- چرا آموزش حقوق بشردربرنامه تحصیلی ملی حائزاهمیت است؟این تحقیق توسط نهاد حقوق بشر استرالیا (۲۰۱۱)با استفاده ازروش مطالعه موردی صورت گرفته است. هدف ازاین کار نشان دادن آثارمثبت آموزش حقوق بشر بر رفتاردانش آموزان درمحیط مدرسه است.ازدیدگاه نهاد مذکورآموزش حقوق بشر در مدرسه یک روش موثر ، جهت یاری دانش آموزان برای وارد کردن ارزشهای حقوق بشری در نگرش و رفتارشان می باشد . یافته های این تحقیق که در مدارس استرالیایی صورت گرفته نشان میدهد که زمانی که آموزش در زمینه ارزش ها در محتوا ی کتب درسی و در کلاس درس گنجانده میشود،نشانه هایی از بهبود درروابط عاطفی واجتماعی دانش آموزان در مدرسه ، دیده میشود.در نتیجه ی آموزش این ارزش ها ،مدارس افزایش همدلی ،تحمل و احترام را گزارش دادند و همچنین این امرباعث افزایش اعتماد دانش آموزان در عنوان کردن مشکلات شان شده است.مدارس همچنین کاهش اقدامات انظباطی ، افزایش حضور در مدرسه و تغییرات مثبت درروابط دانش آموزان درکلاس درس وزمین بازی و همچنین در خانه را گزارش داده اند.
-
- محتوای آموزش حقوق بشر:سرجیوویراد(۲۰۰۳) دراین کارازروش اسنادی وکتابخانه ای استفاده کرده است.هدف ازاین کارنشان دادن اهمیت آموزش حقوق بشرمی باشد.ازدیدگاه نویسنده حقوق بشرچهارچوب قانونی جهانی است که به همه افراد بشرتعلق دارد.افراد بشردارای حقوق یکسانی هستند وهرکدام ازاین حقوق درجایگاه خود دارای اهمیت هستند به بیانی دیگرهیچ حقی قابل رتبه بندی به عنوان غیرضروری ویا کم اهمیت تر ازدیگری نیست.درمقابل حقوق بشر بهم وابسته اند وبخشی ازیک چهارچوب مکمل اند.بنابریافته های این تحقیق حتی تدریس توسط افرادی بابالاترین مدارک،مهارت ودقت به تنهایی نمی تواند حقوق بشررابه فضای کلاس بیاورد .برای تحقق عملی حقوق بشر درسطح جامعه علاوه برآموزش ذهنی ،دانش آموزان باید این حقوق را درزندگی واقعی تجربه کنند ونهاد آموزش باید شرایط رابرای درک عملی مفاهیم حقوق بشری چون آزادی،عدالت وبرابری فراهم آورد.
-
- آیا شما آزادید؟آیامی توانید آزادباشید؟
آناهیویت(۲۰۰۶)دراین کارازروش کتابخانه ای واسنادی استفاده کرده است.پژوهشگر دراین مقاله درپی نشان دادن اهمیت آموزش عملی آزادی درکنارآموزش تئوری آن درخلال متون کتب درسی است.این مقاله درابتدا باخطاب قراردادن دانش آموزان با طرح این سوالات :آیا شماآزاد هستید؟وآیا می توانید آزاد باشید؟می خواهدآنان رادرگیرتفکرانتقادی درمورد معانی وکاربرد مفهوم آزادی کند.اوجایگاه بالای آموزش آزادی را اینگونه نشان می دهد:بسیارمهم است که دانش آموزان درمورد مفهومی که تاحد زیادی زندگی شان را بصورت روزمره تحت تاثیرقرارمی دهد فکرکنند.هنوزهم درخلال زندگی روزانه گاهی آزادیمان به رسمیت شناخته نمی شود یا درمسیرهایی قرار می گیریم که خودمان انتخاب نکرده ایم .گاهی فراموش می کنیم که خیلی از مردم تنها می توانند از رویای آزادی لذت ببرند.هدف این تحقیق آگاهی سازی وعملی کردن رویای آزادی است.ازدیدگاه نویسنده اینکه دانش آموزان حقانیت آزادی رابدانند تنها بخش ظاهری آزادی راپوشش می دهد بنابراین دانش آموزان باید معانی رابرای خود بسازند وبکارببرند وبطور فعال درگیرآن شوند تازندگی خود ودیگران را غنی سازند. درپایان راه حل های پیشنهادی: بامطالعه ،نگارش وانجام تحقیق دانش آموزان میتوانند درکی عمیق تروگسترده ترازمفهوم پیچیده آزادی کسب کنند. معلمان باتشکیل گروه ها وطرح سوالات وآماده کردن متن دانش آموزان رابصورت انتقادی درگیر بررسی وارزیابی موضوعات مرتبط باآزادی می کنند.
جدول ۲- ۱: خلاصهای از پیشینه ی خارجی
ردیف | نام پژوهشگر(ان) | سال پژوهش | عنوان پژوهش | یافته های اصلی |
۱ | کیوکوساکورایی | ۱۹۹۹ | کتاب های درسی در دوران انقلاب ایران | دوره اول:شاه سنبل امیدوآینده ایران،عدم توجه به نهادهای مدنی وتاکید برروابط عمودی دوره دوم:تبیین ارزش های جدیدبرای جامعه تشریح مباحث امامت،رهبری،تاکید برروابط افقی دوره سوم:طرح مباحث ملی گرایی تاکیدبرآزادی اجتماعی |
۲ | سرجیوویراد | ۲۰۰۳ | محتوای آموزش حقوق بشر | تاکید برایجادشرایطی برای درک عملی مفاهیمی چون آزادی،عدالت وبرابری درکنار آموزش ذهنی دانش آموزان |
۳ | نهادحقوق بشر استرالیا | ۲۰۱۱ | چراآموزش حقوق بشردربرنامه تحصیل ملی حائز اهمیت است؟ | گنجاندن ارزش ها ی حقوق بشری درمحتوای کتب درسی وایجادشرایط برای تحقق عملی آنهاسبب بهبودروابط عاطفی واجتماعی دانش آموزان،افزایش همدلی،تحمل واحترام |
۴ | آنا هیویت | ۲۰۰۶ | آیاشماآزادید؟آیامی توانیدآزادباشید | ایجاددرک عمیق ازمفهوم پیچیده آزادی دردانش آموزان ازطریق مطالعه وانجام تحقیق بررسی وارزیابی انتقادی موضوعات مرتبط با آزادی |