شفافیت در پیاده سازی دولت الکترونیک ضروری است و به گونه ای می توان تفاوت حکومتداری سنتی و دولت الکترونیک را در شفافیت دانست که این مقوله توسط اجرای مدیریت دانش در سازمان اتفاق می افتد. بزرگترین خطر در پذیرش اجتماعی دولت الکترونیک وجود امکان تقلب و قصور در برنامه های کاربردی است، سوء تفاهم و عدم داشتن دانش در مورد ارائه تضمین در یک فرایند این خطر را افزایش می دهد، با بهره برداری از مدیریت دانش، با اطلاع رسانی درست و بهنگام این خطر کاهش می یابد(Xenakis , 2003: 275 & Macintosh).
سیستم باز[۱۲]
با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان زیرساختی برای دسترسی به اطلاعات به شیوه ای آسان تر و سریع تر، بسیاری از ادارات دولتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات را وارد محیط سازمان خود نمودند و امور اداری خود را با فناوری های نوین انجام دادند. بسیاری از کشورها به دلیل سهولت انجام کارهای اداری به سمت سیستم های اطلاعاتی گرایش پیدا کرده اند و دولت های محلی کره ای نیز به این فناوری ها متمایل گشتند. با توجه به اینکه صرف بودجه در جهت ارتقا سیستم های اطلاعاتی، موفقیت های چشمگیری را به دنبال دارد، دولت شهر سئول عملکرد عالی خود را با بهره گرفتن از “سیستم باز” ( ارتقا روش ها و نرم افزارهای آنلاین دولت[۱۳]) در سیستم امور شهری و الکترونیکی به دست آورد (Kim & Cho, 2005: 113).
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
سیستم باز برای اولین بار در ۱۵ آوریل سال ۱۹۹۹ معرفی شد و خدمات آنلاین حدود ۵۴ نوع از واحدهای اداری در ۱۰ زمینه مختلف از قبیل مشکلات بهداشتی، ساخت و سازهای ساختمانی و … را دارا بودند. با وجود این سیستم، شهروندان می توانند امور شهری خود را در اینترنت چک کنند، به عبارت دیگر، آن ها می توانند در جریان مراحل فرآیندهای اداری در زمان واقعی خود باشند و نه تنها بر تحقق روند امور داخلی به صورت آنلاین تمرکز دارند، بلکه تمام مراحل را نیز مشاهده نمایند و چنانچه مرحله و یا قسمتی دچار بی عدالتی، فساد، کم کاری و موارد این چنینی شدند، آن را شناسایی کنند. سیستم باز یا شفاف یک موفقیت بزرگ در دستیابی به شفافیت نظام اداری است، این سیستم ابتدا با بودجه و مقیاس کوچک توسط دولت های محلی تاسیس شد و با شکل کنونی این سیستم که توسط دولت مرکزی کره با بودجه عظیم و منابع انسانی گسترده ای شکل گرفته است، متفاوت بود. با این وجود عملکرد این سیستم در مرحله اولیه توسعه اش مورد سوال بود، همچنین بسیاری از کارکنان دولتی سئول در مقابل کار با این سیستم مقاومت می کردند، زیرا می اندیشیدند که این سیستم اختیارات آنان را محدود نموده و حجم کار آن ها را افزایش می دهد.
درمورد تاریخچه سیستم باز می توان اینطور بیان نمود، زمانی که کان گواه[۱۴] به عنوان شهردار دوم سئول، دولت شهری سئول را افتتاح نمود، با بحرانی بزرگ که به دلیل رسوایی های پی در پی ناشی از فساد ایجاد شده بود، مواجه شد. به دلیل مواجه شدن با این بحران و شکست خوردن، گواه مصمم شد که برنامه های اصلاحی” جنگ علیه فساد” را اعلام نماید. با توجه به قدرت خود، سیستم باز را معرفی نمود و برای توسعه های بعدی آن برنامه هایی را تعیین کرد. سیستم باز یک سیستم آنلاین برای شفافیت مراحل اداری است که از طریق اینترنت به شهروندان در بخش های مختلف خدمات عمومی مانند مسکن و ساخت و ساز، بهداشت و… اطلاع رسانی می کند و با اجرای صحیح و به موقع می تواند از فسادهای موجود در نظام اداری جلوگیری کند. این سیستم با هدف دستیابی به شفافیت دولتی، جلوگیری از تاخیرات غیرضروری انجام نشدن کارها و انجام امور ناعادلانه در بخش هایی از امور کارکنان دولت، مورد استفاده قرار گرفت. چنانچه شهروندی می خواهد مجوز ساخت و ساز بگیرد، تنها باید برنامه ها و اطلاعات مرتبط را برای سیستم ارسال نماید و نیازی نیست که تماس بگیرد و یا مسئولی را ملاقات نماید و از آن سو، مسئول مربوطه از جزئیات درخواست های ارسال شده آگاه می گردد(Kim & Cho, 2005: 114- 117).
سیستم اطلاعات، شناسایی مدیریت و غیره
ثبت تمامی تقاضاهای کاربران در یک مکان مشخص
بازرسی ورودی داده ها
تاخیر در دریافت ورودی، تاخیر در فرآیندها
متقاضیان(درخواست کنندگان)
شهروندان
مقامات رسمی اختصاص داده شده
۲۵ مرکز شهری
۲۵ منطقه مستقل اطلاعات
۴ مرکز
ثبت کردن
سیستم اطلاعات
(اداره توسعه سیستم اطلاعات)
محققان
نظارت بر ثبتنام
(حسابرسی و بازرسی دفتر)
سیستم باز
شکل۲-۱ ساختار سیستم باز(Kim & cho, 2005: 116).
در سیستم باز، شهروندان با بهره گرفتن از هر کامپیوتر متصل به اینترنت در خانه، در محل کار و یا نزدیکترین منطقه یا بخش اداری می توانند آگاه شوند که آیا درخواست آن ها دریافت شده است، آیا به مرحله بررسی رسیده است، آیا مجوز خواسته شده اعطا شده است و اگر خیر به چه دلیل پرونده آن ها بازگردانده شده است. اگرچه بسیاری از سیستم های مشابه به منظور انجام اداری در داخل و خارج کشور معرفی شده اند و موجود هستند، ولی آن ها فقط اطلاعات ارائه شده مربوط به تصمیم گیری و اطلاعات نهایی را از طریق اینترنت منتشر می سازند. با این حال، سیستم باز یک سیستم پویا است که در آن شهروند قادر به ردیابی تمام اطلاعات و فرایند لازم از ابتدا تا اتمام برنامه های شهری و دولتی هستند، بدون آنکه برای دریافت پاسخ از سوی مسئولان منتظر بمانند.
مراحل توسعه سیستم باز به شرح زیر است:
در اولین مرحله، دولت شهری سئول طرح توسعه سیستم باز را اعلام نمود. در واقع سیستم باز توسط دولت گواه برنامه ریزی شد تا از فساد پیشگیری نماید و حقوق شهروندان برای دسترسی به اطلاعات و حصول شفافیت از طریق افشای مراحل اداری را، تضمین نماید. در دومین مرحله، اداره ای معین شد تا مسئول توسعه و بهره برداری از سیستم باز گردد. دفتر برنامه ریزی دولت در اصل به عنوان دفتر اصلی مدیریت سیستم باز منصوب شد. با این حال، با وجود نبود زمان کافی و نبود مقامات مسئول مورد نیاز و نداشتن مهارت برای کنترل بخش های مرتبط، دو واحد حسابرسی و دفتر بازرسی و کنترل در فرایند توسعه سیستم باز فعالیت خود را آغاز کردند. در مرحله سوم، ارائه خدمات برای سیستم باز انتخاب شدند. در ابتدای توسعه این سیستم، کارکنان بخش های حسابرسی و دفتر بازرسی که ارائه خدمات در این بخش ها با احتمال فساد بیشتر مواجه هستند، مورد بررسی قرار گرفت و دیدگاه محققان به شرح زیر بود:
برخی قسمت ها عمیقا درگیر فساد بودند.
شهروندان با مشکلات زیادی به دلیل پیچیدگی فرآیندها مواجه بودند.
شفاف شدن فرآیندها، از گرفتن رشوه توسط ماموران جلوگیری می نماید.
این بررسی و کنترل می تواند بر میزان شفافیت اطلاعات در دسترس اثرگذار باشد.
پس از آن برای استفاده و توسعه این سیستم، دولت شهری فرآیندهای انتخاب شده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. افسران مربوط به بیست و شش بخش تمام پرونده ها را بررسی کردند و از جمله جزئیات ویژگی سیستم و اهداف فرایند را ارائه دادند و مواردی که موجبات فسادهای گذشته را فراهم می آوردند، شناسایی و بررسی کردند و تصمیماتی درباره ی آن ها گرفته شد، اطلاعات کسب شده طبقه بندی و وارد سیستم شدند و سپس مقامات دولت شهری سئول برای حفظ توسعه و موفقیت به آموزش کارکنان و شهروندان پرداختند.
ارزیابی سیستم باز
کوفی عنان[۱۵]، و گواه شهردار سئول کتابچه راهنمای این سیستم را برای ۱۸۰ کشورعضو سازمان ملل متحد در ۶ زبان آماده کردند. در همایشی با عنوان مبارزه با فساد در سال ۲۰۰۱، سازمان ملل متحد سازمان هایی چون سازمان شفافیت بین الملل، OECD و بانک جهانی را به استفاده از این سیستم تشویق نمودند. این سیستم توسط دولت مرکزی کره به عنوان یک مدل موفق برای یک سیستم مدیریت نوآور در بخش دولتی به رسمیت شناخته شده است و همچنین شهروندان، متخصصان مدیریت عمومی و کارمندان دولت، به این سیستم به عنوان ارزشمندترین سیاست سئول در سال های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ رای دادند.
نتایج سیستم باز
از معرفی این سیستم در تاریخ ۱۵ آوریل ۱۹۹۹ تا ژانویه سال ۲۰۰۳، بیش از ۳٫۴۱۸٫۰۰۰ شهروند از سیستم بازدید کردند، تعداد کسب و کارهای ثبت نامی بیش از ۱۹۴٫۰۰۰ و تعداد کاربران ثبتنامی در سند بیش از ۱٫۰۷۲٫۰۰۰ بود. علاوه بر این در سال ۲۰۰۳، تعداد بازدیدکنندگان از حدود ۱۰۰۰ نفر در آغاز فعالیت به تعداد ۳۵۰۰ نفر افزایش پیدا کرد که نشان دهنده ی علاقه رو به رشد شهروندان به این سیستم و کارآمدی آن می باشد.
نتایج و اثرات مثبت- از دید اداری
افزایش شفافیت: اولین اثر این سیستم افزایش شفافیت اداری در دسترسی به اطلاعات است و اینکه پس از پیاده سازی آن از دستکاری اطلاعات برنامه های عمرانی و … جلوگیری می شود. پس از معرفی این سیستم در سال ۱۹۹۹، تعداد تادیب به طور قابل توجهی از ۱۱۴ به ۶۵ در سال ۲۰۰۱ کاهش پیدا کرد.
افزایش بهره وری: پس از معرفی این سیستم، جزئیات روش ها و فرم های سند ۵۴ نوع از امور مدنی استاندارد شدند. از طریق سیستم های آنلاین، ۶۵۷ روش دقیق برای ۵۴ نوع از خدمات تعریف شد و به تایید و تصویب رسید. فرم های ۳۵۸ روش مرتبط به دولت برای استفاده مشترک تمام سازمان های دولتی استاندارد شد و همچنین خدمات پیام کوتاه و ایمیل به خدمات شهروندی افزوده شد.
نتایج و اثرات مثبت- از دید کاربران
دسترسی آسان: پیش از این شهروندان برای مشاهده روند انجام امور شهری باید ساعت ها منتظر می ماندند و به ادارات دولتی متفاوت می رفتند، اما پس از معرفی این سیستم، شهروندان می توانند امور را با تمام جزئیات تنها با یک کلیک در منزل مشاهده کنند. علاوه بر این، سیستم باز وضعیت فعلی روند انجام کارها را نشان می دهد و به همین ترتیب شهروندان می توانند اطلاعات را به سهولت و بدون هیچ تماس و رفت و آمدی دریافت کنند.
افزایش اعتماد: ۶۵۷ مورد از فرم های اداری در این سیستم استاندارد گردید، این استانداردسازی عدالت و بی طرفی ماموران را تضمین می کند. سیستم مطروحه، جزئیات روش های موجود در خدمات را شرح می دهد و اینگونه در جهت افزایش اعتماد میان افسران مدنی و شهروندان گام بر می دارد.
مشکلات سیستم باز
علاوه بر اثرات بسیار مفیدی که سیستم باز برجای گذاشته است، مشکلات و محدودیت هایی نیز در ایجاد، اجرا و توسعه آن به صورت زیر وجود دارد:
دو مجری برای یک سیاست و طرح: دفتر برنامه ریزی سیستم در ابتدا به عنوان مسئول توسعه این سیستم به رسمیت شناخته شده بود ولی پس از مدتی تمام واحدها و ادارات دولت شهری سئول به طور مستقل و به صورت پروژه ای وارد کار شدند. اینگونه درگیری ها و عدم تجانس بین واحدها و سازمان های مختلف ایجاد شد که بعضا غیرقابل اجتناب بود.
