وضعیت شعر و نثر در سودان با سایر کشورهای عربی متفاوت نیست. در سودان نیز شاهد ظـهور
مکاتب مختلف ادبی در عرصه ادب هستیم. ظهور مکاتبی چون رئالیسیم ، رومانتیسم ، رئالیسم ، سورآلیسم ، سمبولیسم در سودان بارز و مشهود است.
در اوایل قرن بیستـم در شعـر سـودان شاهـد اشعـاری هستیـم کـه شاعـران با بهـره گیـری از
نمونه های شعر جاهلی و اموی و عباسی به ترسیم شیوه شاعران در تعبیر و شکل قصیده و اغراض شعری پرداختند. شاعران معاصر سودانی همچون شاعران گذشته به وقوف بر اطلال پرداخته و به مفاخره قصاید خود را با غزل آغاز نمودند و صفات بسیاری را به ممدوحین خویش بخشیدند و فخر در اشعار آنها نمود زیادی یافت. شعر آنان از تخمین و تشطیر و معارضه قصاید خالی نبود. شعر این شاعران غالباٌ شعر مناسبات بود که شکل بر محتوا غلبه می کند و به تقلید از گذشتگان می پردازد.
از برجسته ترین شاعران تقلید در این مرحله می توان به : محمد سعید العباسـی ( ۱۸۸۱ م ) و
عبدالله عبدالرحمن ( ۱۸۹۶ م ) و عبدالله البنا ( ۱۸۹۱ م ) و احمد محمد صالح و الطیب السراجی ( ۱۸۹۱ م ) و با توجه به این مسأله می توان گفت : تصویر شعر سودانی در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست تصویر شعر عربی در عصر نهضت است که در گرایش مردم به گذشته و نبش آثار جاهلیان و امویان و عباسیان و تقلید از آنان در اسالیب شعری و مفاخره و شکایت و حکمت مجسم می شود. ( دعبیس ، ۱۹۸۲ م ، ص ۵۹ – ۶۰ )
فصل سوم
۳ – ۱– زندگینامه شخصی فیتوری
۳ – ۱ – ۱ – ولادت
محمد فیتوری در منطـقه ای بـیابانی در مجـاورت مـرز چاد و غرب سودان از پدری سـودانی و
مادری مصری به دنیا آمد. این منطقه محل سکونت قبایل کوچنده و عشایر آفریقایی بود که در هر فصل ، به منطقه ای کوچ می کردند.
درکودکی به همراه پدرش به اسکندریه در مصر رفت ولی برای ورود به مدرسه دچار مشکل شد

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

زیرا مدرکی که تاریخ تولد ، ملیت و هویت او را مشخص کند ، در دست نداشت. خود نیز نمی دانست در چه تاریخی به دنیا آمده است ، از این رو بطور فرضی و تخمینی تاریخ تولد او را سال ۱۹۳۰ در نظر گرفتند ، اما مدتی بعد سال ۱۹۳۱ و زمانی که وارد دانشگاه الازهر شد ، تولد او را سال ۱۹۳۶ تعیین کردند و هم اکنون در مدارکش همین تاریخ به عنوان سال تولد نوشته می شود. ( ولایتی ، ۱۳۷۷ ش ، ص ۵ )
۳ – ۱ – ۲ – والدین
محمد الفیتوری در دورترین منطقه غرب سودان در شهری به نام جُنینه از پدری سودانی به نام
« الشیخ مفتاح رجب الشیخی الفیتوری » و مادری مصری به نام « السیده فاضله » متولد گردیده است.
پدر فیتوری همان شیخ صوفی کبیر بوده که خلیفه ای از خلفای « الطریقه العروسیه الشاذلیه
الأسمریه » بوده است و به ایشان لقب « شیخ السجاده الصوفیه » داده شده و از او نام برده اند.
( الشریف قاسم ، ۱۹۹۶ م ، ص ۱۸۱۴ )
۳ – ۱ – ۳ – فرزندان فیتوری
محمد الفیتوری ابتدا با خانمی به نـام « زهره » ازدواج کـرده است و صاحب فـرزندانی به نـام ؛
أغانی ، عزه ، خضر و حسام گردیده اند. سپس با خانمی دیگر برای بار دوم به نام « آسیا » ازدواج کرده و از ایشان نیز صاحب فرزندانی به نام های ؛ تاج الدین و سولارا شده است ، ضمناً همسرش آسیا به « ام ایهاب » مشهور گردیده است. ( الشریف قاسم ، ۱۹۹۶ م ، ص ۱۸۱۴ )
۳ – ۱ – ۴ – فرزندان فیتوری
فیتوری با چهره ای سیاه و قامتی کوتاه و لاغر همواره احساس غم و اندوه می کرد. وی خـود را
فرد حقیری به شمار می آورد که همه حتی غم و اندوه او را مسخره می کنند و او کاری جز حمل این بار عظیم غم و درد و گوشه گیری ندارد. ابیات زیر به زیباترین شکل این احساس او را توصیف می کند :
فَقیرٌ أَجَل .. وَ دَمیمٌ دَمیم
بلونِ الشتاءِ ، باونِ الغیوم
یَسیرٌ فتسخَرُ منه الوجوه
و تسخَر حتی وجوهُ الهُموم
فیحملُ آلامَه فی جمود
و یحضُن أحزانَه فی وجوم
ولکنّه أبداً .. حالِم
و فی قلبه یقظاتُ النجوم
فقیرٌ .. فوجهٌ کأنی به
دُخانٌ تکثفَّ ثمّ التَحم
و عینانِ فیه کَأرجُوحََتین
مثقَّلتینِ بریحِ الألَم
وأنفٌ تحدّر ثم ارتمی
فبانَ کمقبرهٍ لم تتم
و مِن نَختِها شفه ضَخمَهٌ
بدائیهٌ قلّما تبتسم
وقامَته لَصِقت بالتراب
وان هزئت روحَه بالقمم
و قالوا : أحبّ
ور دَّدت الألسن الساخرات :
أحبّ .. أحبّ
( الاعمال الشعریه ، ص ۱۶ – ۱۷ )
یعنی : فقیر هستم و زشت
به رنگ زمستان و به رنگ ابرها
که راه می روم و دیگران او را به استهزا می گیرند
و حتی غم و اندوه نیز او را مسخره می کنند
اما او به آینده چشم دوخته است و
در قلبش برق ستارگان است
او فقیر است گویی دودی انبوه است