داعش یک شبه نظامی در هم تنیده است که بیشتر به شکل هسته های غیرمتمرکز اما وابسته به هم فعالیت می کند و مسئول نابودی جان هزاران انسان بی گناه در سوریه است و با بسیاری از شورشیان و شهروندان سوری بیگانه است. این گروه تروریستی تحت رهبری ابوبکر بغدادی در طی این مدت شروع به بی ثبات سازی سوریه نموده و توانسته چندین شهر این کشور را به کمک حامیان خود تصرف نماید.
۳-۶-۲- تاریخچه داعش در سوریه
تاریخ دقیق ورود شبه‌نظامیان داعش به سوریه مشخص نیست چراکه بسیاری از اعضای این گروه در واقع همان مخالفان دولت سوری هستند که در قالب دیگر گروه‌های مسلح مخالف نظام از جمله ارتش آزاد، جبهه النصره و بسیاری از گروه‌های شبه‌نظامی با گرایش اسلام رادیکالی علیه دولت سوریه می‌جنگیدند و آرام و آرام با قدرت گرفتن داعش در عراق به شاخه سوری این گروه تبدیل شدند.
اکنون داعش مناطق و استان های مختلفی در سوریه را تحت تصرف دارد و یا در آن ها فعالیت نظامی می کند. استان های حلب، لاذقیه، دیرالزور، حمص، حماه، حسکه و ادلب به شکل متفاوت شاهد حضور شبه نظامیان داعش هستند که در برخی از آنها حضور اعضای داعش پررنگ تر است و در برخی دیگر مانند دمشق و حمص تنها مناطق کوچکی را تحت تصرف دارد، اما استان رقه سوریه به طور کامل در کنترل این گروه است و شهر رقه مرکز این استان به عنوان پایتخت خلافت داعش محسوب می شود.
بیشتر تحرکات داعش در سوریه و کنترل این گروه بر بخش هایی از این کشور به بازه زمانی ما بین ۲۰۱۲ تا اوایل ۲۰۱۴ بر می گردد.
پس از سال ۲۰۱۴ بیشتر تمرکز داعش بر حفظ مناطق تحت کنترل خود و درگیری با دیگر گروه های شبه نظامی مخالف دولت به ویژه جبهه النصره از یک سو و رویارویی با ارتش سوریه و نیروهای حزب الله از سوی دیگر معطوف شده است.
۳-۶-۳- داعش و نقض حقوق بشر در سوریه
داعش در پنجم ماه مارس ۲۰۱۳ که هنوز با جبهه تروریستی النصره یک گروه محسوب می‌شد، توانست شهر رقه مرکز استانی به همین نام در مرکز سوریه را پس از درگیری های خونین با ارتش سوریه به کنترل خود درآورد. یک ماه پس از سقوط شهر رقه در آوریل ۲۰۱۳ بود که داعش اعلام کرد با جبهه النصره یکی شده است و نام دولت اسلامی عراق و شام یا همان داعش را برای خود برگزید. این ادعا بعدها از سوی النصره که نسبت به القاعده اعلام وفاداری می‌کرد، رد شد و در نهایت پس از چند ماه تنش میان دو طرف، این دو گروه از هم جدا شدند و در ماه های بعدی کار آنها به درگیری های مسلحانه کشید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

گروه داعش که از جبهه النصره جدا شده بود، هم زمان در عراق نیز قدرت گرفته بود و در استان رقه توانست باقی‌مانده نیروهای النصره را که به داعش نپیوسته بودند از رقه بیرون کند. روند پیشروی‌های داعش در این استان هم چنان ادامه داشت تا اینکه در اوت ۲۰۱۳ فرودگاه نظامی طبقه که بزرگ ترین فرودگاه نظامی در شمال سوریه و آخرین پایگاه ارتش دمشق در این استان بود، به کنترل آنها درآمد و آنها با این عملیات توانستند سیطره خود را بر تمامی استان حسکه که راه را در ماه‌های آتی برای گسترش قلمرو این گروه فراهم کرد، تکمیل کنند. در زمان حمله به فرودگاه نظامی طبقه، داعش و النصره از هم جدا شده بودند و دشمن هم تلقی می شدند.
حمله به طبقه توسط فرماندهان چچنی داعش انجام شد و گفته می‌شود این گروه پیش از حمله با بهره گرفتن از پهپادهای کوچک خود اقدام به فیلمبرداری از این فرودگاه کرده است. این فرودگاه پس از ماه‌ها محاصره از چهار محور مورد تهاجم داعش قرار گرفت و پس از سقوط، این گروه جنایت‌های وحشتناکی در آن انجام داد به گونه‌ای که گفته می‌شود نزدیک به ۲۰۰۰ نظامی سوری در این فرودگاه توسط شبه‌نظامیان تروریست داعش اعدام شدند.
برخی از نظامیان سوری در حال خروج از فرودگاه طبقه و عقب‌نشینی به سوی مناطق شرقی و در حالی که لباس های غیر نظامی به تن داشتند، دستگیر و اعدام شدند که فیلم های آن بعدها منتشر شد.
در ژوئیه همان سال بود که داعش به شهرک خان العسل در حومه حلب حمله کرد و توانست با وارد آوردن تلفاتی به نظامیان سوری این منطقه را تصرف کند. خان العسل بعدها به دلیل استفاده گاز شیمیایی و کشته شدن صدها تن بر اثر آن به نامی شناخته شده در سوریه تبدیل شد و تحولات این منطقه در ماه های بعد به خلع سلاح شیمیایی سوریه انجامید. در خان‌العسل نیز داعش همانند دیگر مناطق تحت کنترل خود صدها تن از جمله تعداد زیادی از نیروهای نظامی سوریه را به شکل دسته جمعی اعدام کرد.
در ۱۷ژوئیه ۲۰۱۳ داعش میدان گازی الشاعر در حمص را به کنترل خود درآورد و در ۲۵ همان ماه مقر لشگر ۱۷ ارتش سوریه پس از چندین روز درگیری خونین به کنترل این گروه درآمد. در هفتم اوت نیز این گروه توانست مقر تیپ ۹۳ ارتش سوریه را به دست بگیرد و همان طور که گفتیم در هشتم اوت یکی از بزرگترین پیروزی خود یعنی تصرف فرودگاه نظامی طبقه و به تبع آن بسط نفوذ خود در سراسر استان رقه را رقم زد. این گروه در ۱۷ اوت ۲۰۱۳ توانست فرودگاه نظامی منغ را نیز با یک حمله انتحاری بزرگ به اشغال خود درآورد.
۳-۶-۴- داعش در سال ۱۳۹۳ در سوریه
روند پیشروی‌های داعش در سوریه همزمان با عراق ادامه داشت و در خرداد ۱۳۹۳ داعشی‌ها که در عراق جایگاه خود را مستحکم کرده بودند، گذرگاه مهم مرزی عراق با سوریه را به تصرف خود درآوردند. آنها به سوی شهر مرزی القائم پیشروی کرده و موفق شدند کنترل شهرداری این منطقه را بدست بگیرند که مرزبانان عراقی در نتیجه شنیدن این خبر، «به‌سرعت پست‌های خود را ترک کرده و پا به فرار گذاشتند». این گذرگاه مهم بین عراق و سوریه، از روز دوم تیر به طور کامل در دست شبه نظامیان داعش قرار گرفت و در نتیجه، داعش تردد آسان از این گذرگاه برای منتقل کردن منابع خود بین سوریه و عراق را به دست آورد.
با چیرگی داعش بر چندین منطقه در نزدیکی شهر دیرالزور و همچنین تسلط کامل بر این شهر استراتژیک، در ۲۷ تیر ۱۳۹۳ عملا یک سوم از خاک سوریه (بیشتر مناطق شمال و شرق) زیر کنترل تروریست‌های جهادی داعش قرار گرفت.
اما مهم ترین درگیری نظامی داعش در سوریه در سال ۱۳۹۳ شمسی چند روز پس از تصرف شهر موصل در عراق آغاز شد. در روزهای آغازین خرداد ماه داعش که در شمال سوریه از متحد پیشین و رقیب کنونی خود یعنی جبهه النصره متحمل شکست‌هایی شده بود، به ناگاه به سمت شهر کوبانی یا همان عین‌العرب سوریه حمله کرد و پس از نزدیک به دو ماه درگیری توانست بخش‌های زیادی از این شهر را به تصرف درآورد.
شهر کوبانی یکی از سه منطقه شبه خودمختار تحت تصرف کردهاست که با چراغ شبز دولت سوریه تشکیل شده و با نیروهای مخالف سوری به ویژه اسلام گرایان تندرو در جنگ هستند.
این شهر که بعدها به نماد مقاومت کردها در مقابل داعش و شکست هیمنه این گروه تبدیل شد، پس از شش ماه درگیری و بعد از اینکه تقریبا با خاک یکسان شده بود، کردها توانستند در نهایت این شهر را در بهمن ماه ۹۳ از چنگال داعش خارج کنند. (سرویس بین المللی خبرگزاری ایسنا، ۵ فروردین ۹۴)
۳-۷- بررسی موردی سایر جنگجویان خارجی در منطقه
در این گفتار به بررسی موردی سایر جنگجویان خارجی در منطقه یعنی، جبهه النصره، القاعده و گروه خراسان می پردازیم.
۳-۷-۱- جبهه النصره
درحالی که در آغاز بحران و جنگ در سوریه، حامیان گروه‌های مسلح و تروریستی با تبلیغات گسترده رسانه‌ای سعی داشتند این بحران را “انقلاب مردم سوریه ضد نظام حاکم” معرفی کنند؛ پس از مدتی رفته رفته نشانه‌های حضور این گروه‌ها برای مردم سوریه و دیگر کشورها ثابت شد، و همگان با اسامی و نام هایی آشنا شدند که تا پیش از این هیچ نام و نشانی از آنها در سوریه نبود.
گروه موسوم به “جبهه النصره لاهل الشام” از گروه‌های وابسته به القاعده در سوریه است که عقاید آن بر پایه تفکرات سلفی افراطی استوار شده است. این گروه تروریستی در اواخر سال ۲۰۱۱ و با آغاز جنگ و بحران در سوریه تشکیل شد و با حمایت و پشتیبانی جریان ها و کشورهای خارجی به سرعت به یکی از قدرتمندترین جریان ها در جنگ با مردم و ارتش سوریه تبدیل شد.
عناصر این گروه تروریستی به دلیل داشتن تجارب بسیار در جنگ هایی مانند عراق، افغانستان و لیبی، نسبت به دیگر گروه‌های تروریستی سازماندهی‌ بیشتری دارند. این گروه از کشورهای مختلف به سوریه آمده اند که اکثر آنان عرب، ترک، ازبک، چچنی، و یا اروپایی هستند و جنایان بسیاری را در حق مردم و نیروهای ارتش عراق مرتکب شده اند.
این گروه نیز مانند دیگر شاخه های القاعده با وجود ادعای اسلام هیچ گاه در خصوص رژیم صهیونیستی، اشغال سرزمین فلسطین و رنج مردم این سرزمین موضع گیری نکرده و حتی یک گلوله برای آزادی این سرزمین شلیک نکرده است.
جبهه النصره یک گروه مسلح سازمان یافته در سوریه محسوب می‌شود که از مرزهای شمال سوریه به ترکیه تا مرزهای لبنان حضور داشته و جنگجویانش از میان گروه‌های مسلح که با دولت سوریه می‌جنگند، آموزش دیده‌تر و دارای تسلیحات پیشرفته‌تر هستند.
بر اساس گزارش های منتشر شده؛ النصره دارای امکانات مادی چند برابر سایر گروه‌هاست که نشانه حجم کمک قدرت های بین‌المللی است که از آن حمایت مالی به عمل می‌آورند.
پس از افشای جنایت های عناصر جبهه النصره در سوریه و کشتار بی رحمانه زنان و کودکان و شهروندان بی‌دفاع، آمریکا که همواره از مخالفان مسلح و  ادامه جنگ در این کشور حمایت کرده، مجبور شد گروهک النصره را در فهرست سازمان های تروریستی خود قرار دهد.این اقدام آمریکا با اعتراض شدید مخالفان سوریه در خارج از این کشور و حتی سران گروه موسوم به “ارتش آزاد” همراه شد.
شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در ۳۰ مه این گروه را در فهرست سازمان های تروریستی خود قرار داد.
۳-۷-۲- القاعده
القاعده تشکیلاتی تروریستی است که از عناصری افراطی با ملیت های متفاوت تشکیل شده و شاخه‌های آن در کشورهای مختلف پراکنده شده است.
القاعده تقریبا بین سالهای ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ تشکیل شد و پس از آن عملیات و حملات تروریستی متعددی را در مناطق مختلف دنیا برعهده گرفت.
این تشکیلات در یمن و چند کشور دیگر تحت عنوان “القاعده در جزیره العرب” شناخته می‌شود. در عراق نیز گروه "دولت اسلامی در عراق” و در سوریه هم “دولت اسلامی در عراق و شام” و “جبهه النصره” از شاخه های القاعده به شمار می آیند.
القاعده در حملات خود از عملیات انتحاری و یا انفجارهای همزمان علیه اهداف مختلف استفاده می‌کند. گفته می‌شود که فلسلفه اداری القاعده بر “مرکزیت در تصمیم گیری و اجرای تصمیمات بدون تمرکزگرایی” استوار است.
نهادهای مختلف بین المللی مانند شورای امنیت، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای دنیا القاعده را یک سازمان یا تشکیلات تروریستی می‌دانند.
۳-۷-۳- گروه خراسان
گروه “خراسان” نزدیک به القاعده، توسط یکی از اعضای کویتی القاعده به نام “محسن الفضلی” رهبری می شود.
رهبر گروه “خراسان” قبل از این رهبری شاخه القاعده در ایران را برعهده داشت. نام وی نیز قبل از این در فهرست افراد تحت تحریم سازمان ملل متحد درج شده بود.
او هم چنین یکی از افراد حلقه نزدیک اسامه بن لادن رهبر سابق القاعده به شمار می رود. به گفته وزارت خارجه آمریکا رهبر گروه خراسان یکی از معدود افرادی بود که از عملیات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱  قبل از وقوع آن اطلاع داشت.
هم چنین سازمان های امنیتی آمریکا بیش از یک دهه است که وضعیت الفضلی را دنبال می کنند. دولت آمریکا او را در سال ۲۰۱۲ به عنوان “رهبر القاعده در ایران” توصیف کرده بود. دولت آمریکا هم چنین جایزه ای به مبلغ ۷ میلیون دلار برای ارائه کننده اطلاعاتی که به دستگیری الفضلی کمک کند تعیین کرده است.
الفضلی به همراه گروه کوچکی از اعضای القاعده در ایران بود. این گروه پس از حوادث ۱۱ سپتامبر افغانستان را ترک کرد و بخشی از آنها به پاکستان و سوریه رفتند.
این گروه برخلاف داعش به دنبال توسعه و گسترش سرزمینی نیست بلکه تلاش می کند از طریق مواد منفجره مخفی، عملیات تروریستی را در کشورهای اروپایی و آمریکا انجام دهد.
گروه خراسان از اعضای القاعده از مناطق مختلف خاورمیانه، جنوب آسیا، شمال آفریقا و کشورهای غربی و نیز تعدادی از عناصر تروریستی از کشورهای افغانستان، پاکستان، سوریه و اروپا ولی بیشتر آن ها از جنگجویان افغانی، پاکستانی، یمنی و به ندرت سوری تشکیل شده اند و مسئولیت اصلی آن ها استخدام تروریست هایی است که از آمریکا و اروپا به سوریه می آیند. شواهد و مدارک نشان می دهد که افراد مسلح به گروه خراسان با هدف جنگ، با دولت سوریه به این کشور نرفته اند، بلکه با هدف محکم کردن پایگاه های خود در سوریه و به منظور انجام حملاتی تروریستی علیه غرب و آمریکا توسط «امین الظواهری» رهبر شبکه تروریستی به سوریه فرستاده شده اند تا این شهروندان اروپایی و آمریکایی را که ویزاهایشان به آن ها اجازه می دهد سوار هواپیماهای آمریکایی شوند و مسئولان بازرسی با دقت کمتری آن ها را بازرسی می کنند. از آنجا که حساسیت بر روی این افراد به دلیل ملیت آن ها به مراتب کمتر از شهروندان عرب و یا دیگر کشورهای خاورمیانه است آن ها راحت تر بتوانند دست به اقدامات خرابکارانه در غرب بزنند. (شبکه خبرگزاری العالم، ۱۳۹۳)
فصل چهارم:
مسئولیت جنگجویان خارجی و دولت های حامی در زمان مخاصمه
در این فصل به مبانی مسئولیت بین المللی جنگجویان خارجی یا شورشیان (بازیگران غیردولتی) و دولت های حامی در زمان مخاصمه از منظر کمیسیون حقوق بین الملل دولت مطابق مواد ۸، ۱۰، ۱۶،۱۷، ۴۰ و۴۱ که مواد اخیر نقض های شدید ناشی از قواعد آمره است و هم چنین مطابق سایر اسناد بین المللی از جمله رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری و آراء دیوان های کیفری بین المللی می پردازیم.