بیمه عقدی است که به‌موجب آن ‌یک‌طرف تعهد می‌کند درازای پرداخت وجه یا وجوهی، از طرف دیگر در صورت وقوع حادثه خسارت وارد بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد (مصوب اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۶ شمسی) شرکت‌های بیمه‌گر فعال در عرصه اقتصاد کشورهای مختلف معمولاً مؤسسات بازرگانی به شمار می‌آیند که هدف اصلی از تأسیس آن‌ها توسط مؤسسین، کسب سود می‌باشد. بدیهی است همان‌گونه که آدام اسمیت در کتاب ثروت ملل متذکر می‌شود، به علت خیرخواهی قصاب، نانوا یا نوشابه‌ساز نیست که غذای شب ما فراهم می‌گردند؛ بلکه از علاقه آن‌ها به کسب منفعت است بیمه گران نیز در سایه پی‌جویی نفع شخصی خدمتی به جامعه ارائه می کند که آرامش و امنیت خاطر نام دارد. اساسنامه موجود شرکت‌های بیمه دولتی ایران (مصوب ۱۵/۹/۱۳۶۷ هیئت‌وزیران) هدف از تأسیس این شرکت‌ها را اطمینان موردنیاز جامعه از طریق انجام و تعمیم انواع تعیین کرده است. در شرایط حضور بیمه‌های بازرگانی همزمان مؤسسات دولتی و خصوصی در بازار بیمه کشور این موضوع زمینه‌ساز تناقضی می‌شود که رقابت، خلاقیت، نوآوری و ابداع را به‌ویژه در شرکت‌های بیمه دولتی تحت تأثیر قرار می‌دهد. معیارهای ارزیابی متفاوت می‌شوند بر ابهام جامعه و مردم در نوع نگاه و انتظارات از شرکت‌های بیمه دولتی و شرکت‌های بیمه خصوصی افزوده می‌گردد (امین و کمالخانی، ۱۳:۱۳۸۷).
اعتماد
اعتماد عبارت است از اعتقاد به اینکه دیگران به شیوه‌ای رفتار خواهند کرد که برای ما سودمند است یا دست‌کم زیان‌آور نیست (گامبتا ۱، ۲۱۷:۱۹۸۸) اعتماد پیش‌شرط عمده و کلیدی برای موجودیت هر جامعه محسوب می‌شود و برای حل مسائل اجتماعی ضروری به نظر می‌رسد. امروزه جامعه شناسان درنهایت دریافته‌اند که بدون اعتماد، زندگی روزمره اجتماعی که ما برای خود فراهم می‌کنیم به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اعتماد باعث پیدایش آرامش و امنیت روانی می‌گردد و برای حرکت موفقیت‌آمیز افراد و افزایش مشروعیت حکام و توسعه سیاسی ضرورت دارد. در شرایطی که جامعه ما در طی دهه گذشته و به‌ویژه در سال‌های اخیر دستخوش تحولات فرهنگی و اجتماعی بوده است، بررسی و شناسایی این عناصر فرهنگی که به شناسایی تحولات فرهنگی اجتماعی مبتلابه جامعه کمک می‌کنند جهت افزایش اعتماد و کوشش در جهت حل آن مسئله ضرورت تام می‌یابد (گامتبا، ۲۱۶:۱۹۸۸).
یک رابطه مبتنی بر اعتماد حداقل دو طرف دارد: ۱- فرد مورد اعتماد ۲- فردی که اعتماد می‌کند. در این رابطه هر دو به دنبال منافع خود بوده و کنش‌های هر کنش گر معقول می‌شود (کولمن، ۱۹۸۸).
ادبیات بیمه
برای اینکه از نحوه قرارداد بستن بیمه‌گذارها آگاه باشید لازم است که با ادبیات خاص کارگذاران بیمه آشنایی داشته باشید.
بیمه‌گر: شرکت بیمه است که مشخصات آن در بیمه‌نامه قید می‌شود و جبران خسارت و پرداخت غرامت ناشی از حوادث احتمالی طبق شرایط مقرر در بیمه‌نامه را بر عهده می‌گیرد.
بیمه‌گذار: شخص حقیقی یا حقوقی است که مشخصات او در بیمه‌نامه ذکر می‌شود و پرداخت حق بیمه را تعهد می‌کند.
بیمه‌شده: شخصی است که احتمال تحقق خطر یا خطرات مشمول بیمه‌نامه برای او موجب انعقاد بیمه‌نامه می‌شود.
ذی‌نفع: ذی‌نفع شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که بیمه‌نامه به نفع آن‌ها منعقد و مشخصات آن‌ها در بیمه‌نامه ذکر شده است.
حق بیمه: حق بیمه وجهی است که بیمه‌گذار در مقابل تعهدات بیمه‌گر می‌پردازد.
سرمایه بیمه یا غرامت بیمه: وجهی است که بیمه‌گر متعهد می‌شود در صورت تحقق خطر یا خطرات مشمول بیمه طبق شرایط بیمه‌نامه به ذی‌نفع بپردازد.
حادثه: حادثه موضوع بیمه عبارت است از هر واقعه ناگهانی ناشی از یک عامل خارجی که بدون قصد و اراده بیمه‌شده بروز می‌کند منجر به جرح، نقص عضو، ازکارافتادگی، فوت یا خسارت دیگر بیمه‌شده شود.
مدت بیمه‌نامه: مدت بیمه، یک سال تمام شمسی است و از ساعت ۱۲ ظهر روزی که به‌عنوان تاریخ شروع بیمه‌نامه قید شده، آغاز و در ساعت ۱۲ ظهر روز «انقضا» بیمه‌نامه خاتمه پیدا می‌کند. مگر اینکه بین طرفین به نحو دیگری توافق شده باشد. به‌عنوان نمونه در مورد بیمه‌های اتومبیل ساعت شروع بیمه‌نامه از ساعت ۱۲ روز عقد بیمه‌نامه است.
پرداخت حق بیمه: بیمه‌گذار موظف است حق بیمه را در مقابل دریافت بیمه‌نامه نقداً بپردازد و قبض رسیدی که به مهر و امضا، بیمه‌گر رسیده باشد، دریافت کند. به‌طور نمونه بیمه‌نامه شخص ثالث طبق قانون باید نقداً پرداخت شود؛ اما اغلب حقبیمه‌های دیگر مخصوصاً اگر مبلغ حق بیمه بالا باشد، به‌صورت اقساطی پرداخت می‌شود.
بیمه‌های اجباری و اختیاری: عمده فعالیت‌های بیمه‌ای در کشور بر عهده تأمین اجتماعی یا سازمان خدمات درمانی و زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است و تنها پوشش‌های بیمه‌ای به افراد را در برمی‌گیرد. این نوع بیمه‌ها، از نوع بیمه‌های اجباری است.
در بیمه‌های تأمین اجتماعی پوشش‌های بیمه‌ای از قبیل بازنشستگی، درمان، غرامت، هزینه کفن‌ودفن و… وجود دارد. کسانی که به نحوی از پوشش‌های تأمین اجتماعی یا سازمان خدمات درمانی استفاده می‌کنند و افراد بیمه‌شده در شرایط قراردادهای بیمه‌ای و سقف پوشش‌ها هیچ اختیاری ندارند؛ اما بیمه‌هایی وجود دارد که میزان حق بیمه و تعهدات به‌صورت انعطاف‌پذیر و با توافق طرفین وضع می‌شود، مانند بیمه‌های آتش‌سوزی، اموال و…
شرکت‌های بیمه‌ای متعددی وجود دارند که به ارائه خدمات می‌پردازند. هر شرکت بیمه دارای شعبات و نمایندگی‌هایی است که به طرق مختلف با توجه به حجم فعالیت شرکت به فعالیت می‌پردازند. همچنین شرکت‌های کارگذاری هم وجود دارند که به‌صورت بازاریابی و با دریافت کارمزد از تمامی بیمه‌ها فعالیت می‌کنند و منحصر به شرکت خاصی نیستند.
تاریخچه بیمه در جهان
نخستین نشانه‌هایی که از امر بیمه‌گری در جهان ‌دیده می‌شود، به قرون قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد، زمانی که بازرگانان فینیقی برای جلوگیری از زیان ناشی از حوادث سفرهای دریایی به تجارت خود روش‌هایی را ابداع کردند. بدین نحو که هر بازرگان قسمتی از محموله خود را در اسکله نگه می‌داشت تا چنانچه بازرگانی به علت حوادث دریایی متحمل خسارت گردد، از این اندوخته برای جبران زیان متضرر استفاده شود. این شیوه به تبعیت از اصل تعاون گروه‌های اجتماعی اتخاذ گردید: نمونه‌های دیگر آن صندوق‌های تعاون در زمان فراعنه مصر برای پرداخت هزینه‌های کفن‌ودفن می‌باشد.
توسعه بیمه سبب جلب‌توجه تجار و بازرگانان به حرفه بیمه‌گری گردید و از سده پانزدهم، شماری از بازرگانان فعالیت خود را به صدور بیمه‌نامه منحصر کردند و حرفه بیمه‌گری اهمیت بیشتری یافت. در سال ۱۵۵۲ در شهر فلورانس، کانونی از بیمه‌گران با سازمانی مجهز تشکیل گردید و با بهره گرفتن از حقوقدانان آشنا به حرفه بیمه شرایط عمومی بیمه‌نامه و نحوه فعالیت واسطه‌ها و نمایندگان بیمه تدوین گردید.
در سده هفدهم، قهوه‌خانه‌های لندن محل ملاقات ادیبان، تجار و دلالان بود. در این قهوه‌خانه‌ها امور مختلف سیاسی اجتماعی و اقتصادی موردبحث قرار می‌گرفت. یکی از این قهوه‌خانه‌ها که متعلق به ادوارد لوید بود.
لوید با انتشار روزنامه‌ای به نام اخبار لویدز، اخبار حمل‌ونقل‌ها، کشتی‌ها و کالاها را نیز درج می‌کرد. مؤسسه لویدز امروزه ازنظر تشکیلات به سه قسمت مجزا (قسمت اطلاعات، نمایندگان لویدز و بیمه‌گران) تقسیم شده است که ضمن انتشار اخبار حرکت کشتی‌ها و خسارت وارده به آن‌ها، نمایندگان لویدز ورود و خروج کشتی‌ها و کالا را اطلاع می‌دهند و همچنین در صورت ورود خسارت، از خسارات وارده بازدید می‌نمایند. گزارش‌های کارشناسی لویدز امروزه از معتبرترین مدارک برای بیمه‌گران مالک کشتی و صاحبان کالا و طرفین حادثه می‌باشد. در لویدز بیمه‌گران مستقلاً و یا با بهره گرفتن از سرمایه دیگران عملیات بیمه‌گری را انجام می‌دهند.
تاریخچه بیمه در ایران
فعالیت بیمه‌گری در ایران به شکل مدرن آن با فعالیت بیمه‌گران خارجی از سال ۱۲۷۰ با واگذاری امتیاز بیمه‌گری به لازار پولیاکوف روسی آغاز گردید. متعاقباً شرکت‌های بیمه دیگر خارجی ازجمله اینگستراخ، آلیانس، ایگل استار یورکشایر … با اخذ مجوز مبادرت به انجام فعالیت بیمه‌گری نمودند. گسترش فعالیت بیمه‌های خارجی، ضرورت تأسیس یک شرکت بیمه ایرانی را ایجاب نمودند. در شانزدهم شهریور سال ۱۳۱۴ شرکت بیمه ایران با سرمایه ۲۰ میلیون ریال تأسیس گردید، آغاز فعالیت رسمی بیمه ایران از اواسط آبان ماه همان سال آغاز گردید. در سال ۱۳۱۶ قانون بیمه در ۳۶ ماده به تصویب رسید و متعاقب تصویب مقررات، دیگر شرکت‌های خارجی ملزم شدند ۲۵ % بیمه‌نامه‌های صادره را به‌صورت اتکایی اجباری به شرکت سهامی بیمه ایران واگذار نمایند پس از وضع مقرراتی در خصوص لزوم تودیع ودیعه نزد بانک ملی توسط شرکت‌های بیمه خارجی، نمایندگی‌ها و شعب بیمه‌های خارجی به‌استثنای یورکشایر و اینگستراخ تعطیل گردید.
در سال ۱۳۲۹ خورشیدی نخستین شرکت بیمه خصوصی به نامه بیمه شرق تأسیس گردید و متعاقب آن و به‌تدریج بیمه‌های آریا، پارس، ملی، آسیا، البرز و امین شروع به فعالیت نمودند.
به دنبال حریق بزرگ لندن در سال ۱۶۶۶ میلادی حدود ۱۳۰۰۰ کلیسا و ۷۰۰۰۰ واحد مسکونی طعمه حریق شد و نقطه عطف شکل‌گیری و صدور بیمه آتش‌سوزی در دنیا شد در سال ۱۶۹۶ اولین شرکت بیمه حریق در لندن تأسیس شد.
در سال ۱۸۵۴ استفاده‌ کنندگان از دیگ‌های بخار در منچستر انگلیس سازمان استفاده‌ کنندگان از دیگ‌های بخار را به وجود آورد. در سال ۱۸۵۸ اقدام به تأسیس شرکت بیمه دیگ بخار کردند در آلمان در اوایل قرن بیستم با صدور اولین بیمه مهندسی ماشین‌آلات عملاً بیمه‌های مهندسی آغاز گردید.
در سال ۱۳۱۴ نیز با تأسیس شرکت بیمه ایران اولین بیمه‌نامه آتش‌سوزی به نام وزیر مالیه وقت بنام داور صادر گردید و در سال ۱۳۴۲ نیز اولین بیمه‌نامه مهندسی تمام خطر برای سد لتیان صادر شد.
در سال ۱۳۴۷ قانون حمایت از زیان دیدگان ناشی از حوادث رانندگی تصویب و عملاً بیمه‌نامه شخص ثالث اتومبیل به‌عنوان حامی افراد ثالث زیان‌دیده شکل گرفت.
در سال ۱۳۱۴ عملیات بیمه اشخاص با بیمه عمر شروع شد و اولین بیمه‌نامه عمر به نام شخصی به نام جبار صالح نیا با سرمایه ۶۰۰ لیره انگلیس صادر گردید.
در سال ۱۳۲۴ بیمه ایران اجرای بیمه‌های تأمین اجتماعی را به عهده گرفت تا سال ۱۳۳۰ که سازمان تأمین اجتماعی به وجود آمد و این وظیفه به او منتقل شد.
در سال ۱۳۳۶ بیمه کارکنان دولت مطرح و تا سال ۱۳۴۲ به عهده بیمه ایران بود تا سازمان خدمات درمانی ایجاد و به او منتقل گردید.
همان‌طوری که ملاحظه می‌گردد بیمه ایران عهده‌دار کلیه امور بیمه در سطح جامعه بوده است.
انواع شرکت‌های بیمه در ایران
شرکت‌های بیمه در ایران به ۳ گروه تقسیم می‌شوند:
بیمه‌های دولتی شامل: بیمه‌های ایران، آسیا، البرز و دانا
بیمه‌های خصوصی شامل: بیمه‌های معلم، پارسیان، کارآفرین، سینا، سامان، رازی، توسعه، دی، نوین، ملت، پاسارگاد و میهن
بیمه‌های مناطق آزاد شامل: بیمه‌های اتکایی امین، حافظ، امید و ایران امید
بیمه‌ ایران بزرگ‌ترین بیمه‌گر خاورمیانه
بیمه ‌ایران بزرگ‌ترین شرکت دولتی ایران و بزرگ‌ترین بیمه‌گر خاورمیانه است. این شرکت در تاریخ ۱۵ آبان سال ۱۳۱۴ به‌عنوان نخستین شرکت بیمه ایرانی آغاز به فعالیت کرده است. بیمه ایران در ظاهر خصوصی بود و سهامداران آن از سه نفر اشخاص حقیقی و وزارت مالیه تشکیل شده بود اما در عمل یک شرکت دولتی محسوب می‌شد. این شرکت تا قبل از پیروزی انقلاب ۵۷ به‌عنوان تنها شرکت بیمه دولتی فعالیت می‌کرد. هم‌اکنون بیمه ایران با بیش از ۲۰۵ شعبه و ۳۷۷۰ نمایندگی در داخل کشور و ۱۲ شعبه و نمایندگی در خارج از کشور بزرگ‌ترین شرکت‌های بیمه در ایران است (مرجع،بیمه ایران).
انواع بیمه ایران
بیمه‌ها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱-اشخاص
انسان از آغاز پیدایش جوامع انسانی، در جستجوی غریزی به دنبال تأمین‌های جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. با توجه به همین نیاز بوده که شرکت‌های بیمه با ارائه طرح‌های متفاوت و ابتکاری متناسب با نیازهای جوامع انسانی در‌ پی تأمین و تسهیل این غریزه ثبات مالی و اقتصادی برآمدند تا در زمان بروز حادثه ناگوار، شیرازه اقتصاد خانواده‌ها از هم نپاشد و افراد وابسته به شخص متوفی و یا حادثه‌دیده بتوانند از مزایای این تأمین اقتصادی بهره‌مند شوند.
۲-اموال
بیمه‌های اموال برای جلوگیری از وقوع حادثه و کاهش میزان خسارت در صورت تحقق خطر مورد بیمه صورت می‌گیرند. در بیمه‌های اشیاء حداکثر تعهد بیمه‌گر جبران زیان و خسارت مادی بیمه‌گذار است؛ یعنی بیمه نمی‌تواند موجب انتفاع (سود) بیمه‌گذار باشد بلکه ازنظر مالی بیمه‌گذار در موقعیتی قرار می‌گیرد که بلافاصله قبل از تحقق خطر بیمه‌شده دران موقعیت قرار داشته است. پس از وقوع حادثه بیمه‌گر خسارت را به شخص بیمه‌گذار می‌پردازد مگر اینکه به‌موجب توافق طرفین قرارداد استفاده‌کننده از بیمه‌نامه شخص دیگری که دارای بیمه‌ای بوده و از وقوع خسارت متضرر شده، پرداخت می‌شود.
۳-مسئولیت
بیمه‌های مسئولیت ازجمله رشته‌های بیمه‌ای است که مستقیماً در تنظیم روابط اجتماعی افراد جامعه، شناخت افراد از حقوق و مسئولیت‌های یکدیگر و تأمین امنیت حرفه‌ای مشاغل و فعالیت‌ها تأثیرگذار است. شرکت‌های بیمه در تمام دنیا جبران برخی از این خسارت‌ها را در قالب بیمه مسئولیت بر عهده می‌گیرند.
مسئولیت مدنی به انواع زیر تقسیم‌بندی شده است:
عمومی
حرفه ای