شما نمیتوانید موارد درون زبالهدان را ویرایش کنید. مورد را به بیرون از زبالهدان منتقل و سپس آن را ویرایش کنید.
ارتباط همه جانبه: ارتباط باید به طور عمودی و مورب جریان داشته باشد. جریان آزاد ارتباط، پرورش فکرها را از طریق برخورد آراء تسهیل می کند (رضائیان، ۱۳۸۲، ص۳۲۵).
۲-۱-۱۳- ابعاد فرهنگ سازمانی
۲-۱-۱۳-۱) دیدگاه گرت هافستد
هافستد[۸۴] به منظور مقایسه سازمان های مختلف برای فرهنگ سازمانی شش بعد را در نظر می گیرد:
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۱-فرایندگرا در مقابل نتیجه گرا[۸۵]
۲-کارگر/کارمند محور در مقابل کار محور[۸۶]
۳-محلی (وابسته و محدود به بخش) در مقابل حرفه ای[۸۷]
۴-سیستم باز در مقابل بسته[۸۸]
۵-کنترل آزاد در مقابل کنترل سخت[۸۹]
۶-فرمایشی (دستوری) در مقابل واقع بین (عمل گرا)[۹۰] (هافستد، ۱۹۹۱، ص ۱۲).
۲-۱-۱۳-۲) دیدگاه کلاکهان و استرادبک[۹۱]
این دو محقق شش بعد فرهنگی را مطرح کرده اند:
۱-رابطه با محیط: اینکه آیا فرد تابع محیط است و با آن هماهنگ است یا می تواند آن را تحت سلطه خود درآورد.
۲-توجه به زمان: اینکه آیا گذشته نگر است یا حال نگر و آینده نگر.
۳-ماهیت فرد: و دیدگاهی که فرد دارد و در سبک رهبری موثر است.
۴-توجه به مسئولیت و فردگرا بودن یا جمع گرا بودن: این موضوع در طرح ریزی شغل و شیوه گزینش افراد موثر است.
۵-توجه به فعالیت و کار از سوی فرهنگ و چگونگی حل مسائل و تصمیم گیری.
۶-فهم نابودی: اینکه محیط کار بسته یا باز تلقی شود که در سازمان دهی و مکان و ارتباطات تأثیرگذار است (رابینز، ۱۳۷۹، ص ۳۵).
۲-۱-۱۳-۳) دیدگاه ادگار شاین
شاین ابعاد زیر را برای فرهنگ سازمانی مطرح می کند:
۱-روابط سازمان با محیطش
۲-ماهیت فعالیت های انسانی سازمان
۳-ماهیت تعیین خوبی و بدی در سازمان
۴-تصور اساسی از ماهیت انسان
۵-ماهیت روابط انسانی در سازمان
۶-انسجام یا پراکندگی (شریف زاده، ۱۳۷۷، صص ۲۶-۲۷).
۲-۱-۱۴- مدیریت فرهنگ سازمانی
مدیریت فرهنگ بدین معناست که آگاهانه و از روی قصد، کاری با فرهنگ انجام دهیم. این کار ممکن است شامل تقویت یا تضعیف فرهنگ سازمانی، جامعه پذیر نمودن افراد داخل آن، توسعه آن، محافظت یا تغییر واقعی آن فرهنگ باشد. مدیریت فرهنگ سازمانی شامل سه جزء می باشد:
۱-بهره برداری از فرهنگ موجود
۲-آموزش فرهنگ سازمانی
۳-تغییر فرهنگ سازمانی (شریف زاده، ۱۳۷۷، ص ۴۹).
مدیریت فرهنگ سازمانی فرایندی است که به طور مداوم به شناسایی فرهنگ موجود و پرورش ارزش ها و الگوی رفتار مطلوب اقدام می شودو شامل مراحل زیر است: (زارعی،متین ، ۱۳۷۴)
۱- شناسایی فرهنگ سازمانی موجود
برای شناسایی فرهنگ سازمانی موجود باید ارزش های فرهنگ سازمانی را مه عنصر اصلی فرهنگ سازمانی می باشد، شناخت. این کار از طریق مصاحبه، پرسش از مدیران و کارشناسان با تجربه سازمان انجام می دهند. در این مرحله جنبه های مثبت و منفی فرهنگ سازمانی با توجه به اثرات دستیابی به اهداف سازمان مشخص می شود.
۲-تبیین فرهنگ سازمانی مطلوب
الگوی فرهگ سازمانی مطلوب متکی و گرفته شده از اعتقادات جامعه یا مدیران آن سازمان می باشد که آن هم متأثر از نوع جهان بینی آنان است. مثلاً در کشور ما الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب براساس ارزش های اسلامی و. جهان بینی اسلامی تدوین می گردد. بنابراین، برای اجرای مدیریت فرهنگ سازمانی نیاز به یک الگو و چارچوب داریم که این الگو از جهان بینی حاکم بر سازمان نشأت می گیرد.
۳-مقایسه وضعیت موجود با وضعیت مطلوب فرهنگ سازمانی
پس از شناخت فرهنگ مطلوب باید نسبت به آگاه کردن افرا سازمان، مدیران و اعضای دیگر سازمان از فرهنگ مطلوب اقدام شود و نکات مثبت و منفی فرهنگ موجود به اطلاع مدیران بخش ها و اعضای سازمان برسد. هر چه این آگاهی در مدیران بیشتر باشد اقدام به تغییر ارزش ها و الگوها و توسعه ارزش ها و الگوهای رفتاری مطلوب موفق تر خواهد بود.
۴-تغییر فرهنگ سازمانی
مهمترین و در عین حال مشکل ترین مرحله فرایند مدیریت فرهنگ سازمانی مرحله تغییر فرهنگ سازمانی است که زمان زیادی می برد.
۵-ارزیابی برنامه های فرهنگ سازمانی
چون تغییر فرهنگ سازمانی زمان بر است باید هنگام اقدام به این کار پس از هر دور اقدامات، نسبت به بررسی و ارزیابی کارهای انجام شده اقدام نمود. به بیان دیگر، باید بررسی کرد که آیا برنامه های تغییر فرهنگ موثر بوده است یا نه؟ همچنین تفاوت بین وضعیت موجود و فرهنگ سازمانی مطلوب، قبل و بعد از اقدامات و برنامه بررسی گردد. بدیهی است تفاوت دار بودن این دو، نشان دهنده اثربخش بودن برنامه های تغییر بوده است.
۶-حفظ و حمایت از فرهنگ سازمانی
اگر به فرهنگ سازمانی مورد نظر دست پیدا شد باید در حفظ و حراست از آن کوشا بود. و چاره این امر نیز طراحی نظام سازمانی متناسب با فرهنگ سازمانی مطلوب می باشد. گزینش، استخدام افراد، تقسیم وظایف و … باید همسو و هم جهت با فرهنگ مطلوب سازمانی و تثبیت شده در سازمان باشد. طبیعی است، این ها به نوبه خود در حفظ فرهنگ سازمانی تأثیر بسزایی خواهد داشت (مشبکی، ۱۳۷۷، صص ۴۶۱-۴۶۴).
بخش دوم: مدیریت مشارکتی
۲-۲-۱- مقدمه
اکنون مدیریت منابع انسانی شیوه های نوین مدیریت با محوریت انسان را اجرا می کند و به جای ساختارهای سنتی و خشک ، ساختارهایی را توسعه می دهند که مشوق و توسعه دهنده نگرشهای نوآوری، وظیفه ای و مشارکتی می باشند. در واقع سازمانها با بکارگیری منابع مختلفی از قبیل منابع مالی و مادی و اطلاعاتی و انسانی در جهت تحقق اهداف و مقاصد خود حرکت می کنند. از این میان نیروی انسانی مهمترین منبعی است که همواره چرخ سازمانها به دست آن می چرخد و پیشرفت و تداوم سازمانها به میزان توانمندی آنان بستگی دارد. علی الخصوص در محیط کسب و کار امروزی که رقابت روز افزونی بین شرکتها و موسسات وجود دارد و کیفیت کالا و خدمات ارائه شده و جلب و حفظ مشتریان از اهمیتی خاص برخوردار است همکاری و مشارکت کارکنان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. امروزه فعالیت های فردی و مجزا نمی توانند کارساز باشند و افراد یک سازمان در قبال خود و کل افراد و اهداف سازمان مسئول اند در واقع توانمندی سازی برآن است که با ایجاد علاقه و انگیزش و آموزش قابلیت ها و شایستگی های کارکنان را بپروراند و تحقق اهداف سازمان را بر عهده افراد توانمند بگذارد.
۲-۲-۲- مفهوم مشارکت و مدیریت مشارکتی
مشارکت عبارتست از ایفای نقش از طریق اظهار نظر ، ارائه پیشنهاد ، تصمیم گیری و قبول مسئولیت در زمینه فعالیتهای سازمان ، انتخاب ، نوع کار ، بهبود و توسعه کار و توزیع دستاوردهای حاصله.
لامرز معتقد است که مشارکت مجموع شکلهای اعمال قدرت توسط زیردستان است که از نظر آنان و سرپرستان شان مشروع جلوه می کند .
کلارک و دیگران مشارکت را شامل هر فرآیندی می دانند که از طرق آن کارکنان سهمی در رسیدن به تصمیمهای مدیریتی دارند.
ساشکین نیز پیشنهاد می کند که برای مشارکت ؛ هدف گذاری ، تصمیم گیری ، حل مساله و بهبود سازمانی در نظر گرفته شود .
لاک و دیگران می گویند که مشارکت تصمیم گیری مشترک است . خواه بین یک مدیر و یک کارمند ، یا بین یک مدیر و گروهی از کارکنان باشد ، و بالاخره پیترسون و میسی ، مشارکت را سیستمی از مدیریت می دانند که در آن افراد بر تصمیمهای سازمانی اثر می گذارند .
مشارکت و مدیریت مشارکتی یعنی درگیر شدن کارکنان در فرایند تصمیم گیری، دعوت از همه افراد به تفکر استراتژیک و قبول مسئولیت فردی برای کیفیت کار و تولیداتشان، حمایت و پاداش رفتار کارکنان که از دید آنها لحظه به لحظه ارباب رجوع را ارضا و عملکرد سازمان را بهبود می بخشد. به هرحال، مدل مشارکتی، نظارت اصلی بر سازماندهی تربیت و راهنمایی کارکنان، همچنین خودکنترلی را مستثنی نمی کند.
عناصر اولیه پایهای جهت مدیریت مشارکتی عبارتند از: تسهیم اطلاعات مربوط به مسائل کسب وکار و نتایج آن، جبران خدمت برای آن نتایج، دانشی که به افراد اجازه درک و سهیم شدن در آن نتایج را می دهد و داشتن قدرتی که آنها را در تصمیم سازی یاری رساند. اسپراتیزر عنصر پنجمی را به این چهار عنصر اضافه می کند و این نکته را به اثبات می رساند که موقعیت برای کسی که در آن کار می کند معنی دار است.
سازمانهایی که سعی در اجرای مدیریت مشارکتی دارند تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل جانبی هستند که بر این سبک مدیریت ونتایج آن موثر است. هرنل مـــــی گوید تــــوسعه مدیریت مشارکتی می تواند بسته به دو نوع عوامل ساختاری هم به آرامی و تحت کنترل یا سریع و با استقبال بالا، صورت گیرد. اولین گروه مربوط است به محیط سازمان. دسته دوم عوامل، که اثرگذار است خصوصیات داخلی هستند، به ویژه ارتباط میان استراتژی، ساختار، فرهنگ و رفتارها، ساشکین عوامل داخلی معینی چون ارزشها، نگرشها، طرح کار و فرهنگ سازمان را برمی شمرد.
بطور خلاصه نکات کلیدی در دیدگاه های فلسفی مشارکت در جدول آمده است .
نمودار ۳-۱ تعداد روستاهای شهرستان رضوانشهر بر حسب طبقات ارتفاعی ۳۹
نمودار ۳-۲ میانگین دمای ایستگاه پیلمبرا شهرستان رضوانشهر ۴۱
نمودار ۳-۳ متوسط بارندگی ایستگاه پیلمبرا ۴۲
نمودار ۳-۴ درصد بارندگی فصلی ایستگاه پیلمبرا ۴۳
نمودار ۳-۵ میانگین درصد رطوبت نسبی در ایستگاه پیلمبرا ۴۴
نمودار ۳-۶ مقدار ابرناکی سالانه ایستگاه انزلی ۴۵
نمودار ۳-۷ میانگین روزهای ابری ماهیانه ایستگاه انزلی ۴۶
نمودار ۳-۸ میانگین سالانه ساعات آفتابی ایستگاه انزلی ۴۷
نمودار ۳-۹ میانگین ماهیانه ساعات آفتابی ایستگاه انزلی ۴۸
نمودار ۳-۱۰ وضعیت روزهای یخبندان در ایستگاه هواشناسی پلیمبرا ۴۹
نمودار ۳-۱۱ منحنی آمبروترمیک شهرستان رضوانشهر ۵۵
نمودار ۴-۱ روند تغییرات دمای میانگین، حداکثر و حداقل شهرستان رضوانشهر ۶۷
نمودار ۴-۲روند تغییرات میانگین دما و طول روز در محدوده شدت نور۰۰۱/۰ ۶۸
نمودار ۴-۳ ۷۱
نمودار ۴-۴ ۷۲
نمودار ۵-۱ ۷۶
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۳-۱ اقلیم نمای دومارتن ۵۳
شکل ۳-۲ اقلیم نمای آمبرژه ۵۴
فهرست نقشه
عنوان صفحه
نقشه۱-۱- موقعیت شهرستان رضوانشهر ۹
چکیده
تمامی محصولات زراعی از نظر ویژگیهای بیولوژیکی و نیازهای محیطی با یکدیگر متفاوتند، این در حالی است که خصوصیات طبیعی و محیطی زمین از یک منطقه به منطقه دیگر نیز دارای تغییرات شدید است. عوامل زیادی بر روی رشد و توسعه گیاهان تأثیر میگذارند. بعضی از این عوامل عبارتند از: مجموعه انرژی دریافتی از خورشید، درجه حرارت در طول فصل رویش، میزان مواد غذایی مورد نیاز گیاهان در خاک و غیره. برای به دست آوردن تولید مناسب، کلیه این عوامل بایستی به وسیله کشاورزان مورد توجه قرار گیرند. برای مثال در مناطق خشک با آبیاری مزارع، کمبود بارندگی جبران میگردد. تنظیم درجه حرارت و طول روز نیز با کنترل گرما و نور امکان پذیر است. ولی باید توجه داشت که به کارگیری این روشها پرهزینه و در بعضی موارد غیر اقتصادی است. در بعضی از مناطق سطح زمین، محلهایی پیدا میشود که گیاهان بدون اقدامات کنترلی میتوانند بهترین رشد را داشته باشند. بنابراین چنانچه این گونه مناطق مشخص گردند، میتوان مناسبترین محصولات را در آنها کشت نمود و بهترین و سازگارترین گونههای زراعی را نیز برای کشت در این مناطق معرفی و پیشنهاد نمود. در این تحقیق با تجزیه و تحلیل عناصر اقلیمی شهرستان رضوانشهر و تعیین نیازهای اقلیمی سویا در منطقه، تاثیر اقلیم در کشت سویا مشخص گردید. برای رسیدن به این هدف از عناصر اقلیمی استفاده شد. نتایج نشان میدهد که شهرستان رضوانشهر جهت کشت سویا وضعیت مناسبی دارد. با توجه به نیازهای اقلیمی و به ویژه حرارتی سویا(درجه-روز) زمین مستعد برای سویا می باشد. بدیهی است کلیه این مناطق در صورت وجود دیگر شرایط زیستی امکان کشت پیدا میکنند.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
واژگان کلیدی: فاکتورهای اقلیمی، درجه حرارت رشد روزانه، کشت سویا، شهرستان رضوانشهر
مقدمه
کشاورزی یک بخش اقتصادی فعال است و جایگاه ویژه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ها دارد. آب و هوا یکی از مهمترین عواملی است که در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده است و کمتر کشاورزی است که در طول روز با یک یا چند عامل هواشناسی برخورد نداشته باشد در کشور ما به خاطر محدودیت شدید بارندگی، وجود گرمای طاقت فرسا در تابستان و سرماهای شدید در زمستان، آب و هوا نقش ویژه ای در موفقیت کشاورزی ایفا می کند و میزان تولید محصولات کشاورزی همبستگی بالایی با نزولات جوی و مناسب بودن شرایط آب و هوایی در هر سال دارد ( موسوی بایگی، ۱۳۸۸، ص۱۳).
یکی از مهمترین عوامل مؤثر در انتخاب مناطق مناسب برای کشت سویا، توجه به عناصر اقلیمی و به خصوص نیازهای حرارتی این گیاه میباشد. امروزه نقش اقلیم در بخش کشاورزی، از طریق توزیع جغرافیایی محصول بر اساس شرایط اقلیمی، جهت پیشگیری از آسیب های احتمالی بروز سرما و یخبندان، طوفان، خشکسالی و یا کاهش آب بر هیچ کس پوشیده نیست. خسارات ناشی از عناصر اقلیمی بر روی محصولات زراعی به دلیل عدم تناسب نوع محصول با شرایط محیطی، قابل توجه است. نمونه این گونه خسارتها در نقاط مختلف جهان هر سال تکرار میشود. به طور مثال خسارت ناشی از سرمای دیررس بهاره و زودرس پاییزه در استان گیلان و شهرستان رضوانشهر در بعضی از سالها قسمتی از محصول باغهای منطقه وبخش قابل توجهی از محصولات زراعی بویژه سویا را از بین میبرد و میلیاردها ریال خسارت وارد میکند (اسدی، ۱۳۷۸). بنابراین تخصیص بهینه منابع انسانی، مادی و طبیعی با شناخت شرایط جوی و اقلیمی، جهت دستیابی به توسعه همه جانبه (پایدار) بیش از پیش آشکار می گردد.
تفاوتهای مکانی از نظر کشاورزی و تولید محصول، ضرورت انجام مطالعات اگروکلیماتولوژی (اقلیم کشاورزی) را آشکار میسازد. در حقیقت بدون فهم و درک اقلیم، هیچ منطقه و ناحیه کشاورزی، اقتصادی نخواهد بود. هر ناحیه دارای ویژگیهای مخصوص به خود میباشد که با مناطق پست تر یا مرتفعتر متفاوت است. عوامل مذکور باعث شده که، هر منطقه بر حسب ناهمگنیهای فیزیکی (توپوگرافی، شیب، اقلیم) دارای مناطق زراعی مختلفی باشد. شهرستان رضوانشهر نیز به لحاظ تنوّع عوامل فیزیکی، که ناشی از صور مختلف ناهمواریها، خاک، اقلیم و … از لحاظ مناسب بودن برای کشاورزی از منطقهای به منطقه دیگر، بسیار متفاوت است. در این مطالعه مناطق مستعد کشت لوبیا، ماش و سویا به عنوان سه محصول مهم غذایی از طریق نیازهای حرارتی مشخص شده است.
لذا این تحقیق در نظر دارد با بررسی اقلیمی کشت سویا در شهرستان رضوانشهر این مشکل را برای کشاورزان حل نموده و بتواند گامی هرچند کوچک در اقتصاد کشور بردارد و براین اساس این پایان نامه را به پنج فصل زیر تقسیم نموده است.
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل دوم: مرور منابع و ادبیات تحقیق
فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش
فصل چهارم: یافته های تحقیق
فصل پنجم: نتیجه گیری و پاسخ به فرضیات و در نهایت منابع و مآخذ می باشد
فصل اول
کلیات
۱-۱ بیان مساله
امروزه توجه به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی امری اجتناب ناپذیر است. عدم آگاهی کشاورزان استان گیلان در این زمینه میتواند خطر بزرگی را متوجه اقتصاد کشاورزی و دیگر بخشهای تولید وارد کند. به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاست های مطلوب و برخورداری از منابع کافی، باید تولید کشاورزی به گونه ای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده سازد. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی میباشد.
گروه اول، عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین، بذر، آب، نیروی کار و غیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است و گروه دوم عوامل غیر فیزیکی تولید که ریشه در مدیریت و اقتصاد کشاورزی دارند. با توجه به اهمیت و ضرورت مدیریت و اقتصاد کشاورزی، این عامل به عنوان شرط کافی تولید تلقی میگردد. بنابراین به منظور تولید کشاورزی مطلوب و بهینه، وجود عوامل فیزیکی و غیر فیزیکی تولید درکنار یکدیگر لازم و ملزوم هم میباشند.
زمینهای زراعی استان گیلان، استعداد قابل توجهی در تولید انواع محصولات اعم از برنج، علوفه و صیفی و سبزیجات از جمله سویا دارند، اما تا کنون آنچنان که باید مورد استفاده قرا ر نگرفته است. و کشاورزی در شرایط کنونی جوابگوی معیشت خانوارها نمی باشد که بسیاری از کشاورزان ناچار به شهرهای بزرگ مهاجرت نموده اند. امروزه دو فاکتور از عوامل فیزیکی یعنی آب و نیروی کار به شدت در معرض خطر قرار دارند. به همین جهت در برخی از مناطق با توجه به اقلیم کشاورزان اقدام به کشت محصولات جدید به جای محصولات فعلی می نمایند که بطور نمونه می توان کشت صنوبر و یا کیوی را به جای برنج نام برد.
شهرستان رضوانشهر در غرب گیلان به دلیل نزدیکی به دریای خزر همواره در مسیر بادهای غربی قرار داشته و وقوع بارشهای زمستانه و برودت هوا در فصول سرد سال مثل سایرمناطق استان در ۶ ماه سال تولیدات کشاورزی در آن رواج نداشته ودر فصول کشاورزی، کشاورزان اقدام به کشت برنج می نمایند. تک محصولی بودن اکثر کشاورزان این منطقه خود مزید برعلت است. با توجه به مشکلاتی که در مطالب فوق عنوان گردید نگارنده درصدد است. با بررسی تاثیر اقلیم برکشت سویا در منطقه رضوانشهر بتواند بهترین محصول که دارای صرفه اقتصادی برای کشاورزان باشد را بیابد.
۱-۲ پرسش اصلی تحقیق
با توجه به موضوع تحقیق، محقق در صدد پاسخگویی به سوالات زیر است.
۱-آیا شرایط اقلیمی در منطقه رضوانشهر استان گیلان جهت کشت سویا مناسب است ؟
۲- بهترین زمان برای کشت سویا در منطقه رضوانشهر چه ماهی می باشد؟
با توجه به این که هر دو طرف ادعای چیزی را میکنند که طرف مقابل آن را نفی میکند، مورد از باب تداعی است و در صورت فقدان بینه، هر یک از طرفین ملزم به ادای سوگند هستند. بنابراین مالک سوگند یاد میکند که طرف مقابل را برای حفاظت از خانه اجیر نکردهاست و ساکن نیز قسم یاد میکند که خانه را اجاره نکرده است. بنابراین توافق ارادهی طرفین نسبت به ماهیت عقد، مورد تردید قرار میگیرد و چون دلیلی بر اثبات ادعای هیچ یک وجود ندارد ادعای هر دو نفر ساقط میشود. تردید مزبور در حقیقت باعث تردید در پیدایشِ سبب تشکیل عقد میشود[۱۳۷]؛ ولی از آن جا که ساکن، منافع خانه را استیفاء کردهاست به عوض سکنای خانه ملزم به پرداخت اجرتالمثل خواهد بود[۱۳۸] و زوال ضمان نیازمند بینه است.[۱۳۹]
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۲-۱-۳- اختلاف در کیفیت عقد
توافق ارادهی طرفین نه تنها درماهیت عقد بلکه در خصوصیات عقد (مطلق یا مشروط) نیز ضروری است وگرنه عقدی واقع نخواهد شد.[۱۴۰]
اما اگر بین اجیر و مستأجر در مشروط یا مطلق بودن عقد اختلاف شود، تکلیف چیست؟
فقها مورد مسأله را از باب مدعی و منکر دانستهاند[۱۴۱] و در حل اختلاف طرفین عقد، قول منکرِ شرط را مقدم داشتهاند به این دلیل که اصل در عقد، عدم اشتراط است و همچنین در صورت تخلف یکی از طرفین از شرط، اصل بر عدم جواز فسخ است. لذا گفته میشود که شرط مؤنهای زائد بر اصل عقد است که باید توسط مدعی اثبات گردد؛ و دلیلی بر تحالف طرفین وجود ندارد.[۱۴۲]
لیکن عدهای، مورد مسأله را ـ بنابراین که ملاک مدعی و منکر ریشهی دعوا و عبارات طرفین دعواست نه اغراض مورد نظر آنها ـ از باب تداعی دانستهاند که در صورت فقدان بینه، تحالف درآن لازم میآید زیرا اختلاف طرفین دعوا در خصوصیـات مشخص کننـدهی عقد باعث اختلاف در متشخّـص (عقد) شده است:[۱۴۳] چون این خصوصیات به گونهای مشخص کنندهی نوع عقدِ مورد انشاء میباشند، ارادهی انشایی علاوه بر اصل عقد به آن خصوصیات نیز تعلق خواهد گرفت. بنابراین اگر یکی از دو طرف، عقدی مشروط انشاء کند و طرف دیگر همان عقد را به صورت مطلق و بدون شرط انشاء کند، عقد مزبور ـ نه به صورت مشروط و نه به صورت مطلق ـ منعقد نخواهد شد.
الف)اختلاف قبل از انجام کار
براساس قول اول، که مورد مسأله را از باب مدعی و منکر میداند. مدعی وجود شرط وظیفه دارد آنرا اثبات نماید. در صورت ناتوانی از اثبات ادعای خود، منکر وجود شرط، بر عدم وجود شرط یعنی مطلق بودن عقد اجاره، قسم یاد میکند و قول وی مقدم میشود و طرفین عقد اجاره، هر یک ملزم به ایفاء تعهد خود (بدون شرط) میباشند.
اما بر اساس قول دوم که مورد مسأله از باب تداعی باشد در صورت فقدان بینه از سوی طرفین و تحالف یا نکول آنها، عقد باطل شده و هر یک از طرفین اگر مالی در دست دیگری داشته باشد به آن رجوع میکند.
ب) اختلاف بعد از انجام کار
اختلاف اجیر و مستأجر در وجود یا عدم وجود شرط بعد از استیفاء منفعت یا در اثناء آن، براساس قول اول (تقدیم قول منکر)، طرفین را فقط به انجام تعهدات بیقید و شرط ملزم می کند و مستأجر ملزم به پرداخت اجرتالمسمای مورد توافق است.
اما بر اساس قول دوم، در صورتی که طرفین نتوانند بینهای اقامه نمایند و هر دو سوگند بخورند یا از آن نکول نمایند و حکم به بطلان عقد شود، بنابر قاعدهی احترام و با بهره گرفتن از وحدت ملاک مادهی۳۳۶ ق.م مستأجر به جهت استیفاء از عمل اجیر ملزم به پرداخت اجرتالمثل منفعت عمل اجیر خواهد بود.
.
۲-۱-۴- اختلاف در صحت و بطلان عقد
گاه یکی از طرفین (اعم از اجیر یا مستأجر) برای اجرای قرارداد یا گرفتن خسارت ناشی از عهدشکنی اقامهی دعوا میکند و طرف مقابل (خوانده) پاسخ میدهد که پایبند به قرارداد نیست. چرا که هنوز دو طرف درمرحلهی مذاکرهی مقدماتی بودهاند یا او پیش از قبولِ طرف دیگر از ایجاب عدولکردهاست، یا ادعا میکند که به هنگام امضای قرارداد، اهلیت قرارداد نداشته مثلاً صغیر یا مجنون بودهاست یا موضوع تعهد، شرایط لازم را نداشته است، مثلاً فاقد قدرت بر تسلیم موضوع بوده یا موضوع تعهد وجود خارجی نداشتهاست و گاهی نیز ادعای وی ناظر به وجود شرط فاسد یا مانعی است که مفسد عقد است و لـذا از انجام تعهد شـانه خـالی میکند.
با توجه به این که دو طرف قرارداد با حسن نیت، با همدیگر پیمان میبندند تا به قول و عهد خود وفادار باشند، طبیعی است که در چنین وضعیتی، هیچ کدام از طرفین در پی تمهید دلیل و فراهم آوردن مقدمهی دعوی نیست؛ و به طور معمول دلایل قاطعی بر اثبات گفتههای خود ندارند، در نتیجه، تحقق پارهای از ارکان عقد در پشت پردهی اعتماد به صورت واقعیتی خصوصی نهان میماند و موقع مناسبی برای منکر و مظنون بوجود میآورد.[۱۴۴] در چنین مواردی، برای حل اختلاف چه باید کرد تا به عدالت و مصلحت نزدیکتر باشد؟ آیا در هنگام تردید، با استناد به استصحاب عدم رابطه ـ که قبل ازانعقاد عقد متیقن بود ـ اصل فساد باید حاکم شود یا این که برای حفظ مصالح اجتماعی و بر مبنای سیرهی عقلا، باید هر معاملهی واقع شده، درست و نافذ فرض شده و اصل صحت جاری گردد؟ برای یافتن حل مسأله، محل جریان اصول مذکور و قلمرو اصل صحت بیان شود.
۲-۱-۴-۱- جریان اصل عدم یا اصل صحت
بین فقها معروف است[۱۴۵] که در حل اختلاف بین اجیر و مستأجر در صحت و فساد عقد، قول مدعی صحت به ضمیمهی سوگندش مقدم میشود.
ولیکن برخی از فقها[۱۴۶]در مسأله قائل به تفصیل شده و بیان داشتهاند که اگر اجیر و مستأجر نسبت به چیزی که در تحقق عقد معتبر است اتفاق داشتهباشند ـ مانند ایجاب و قبول و صدور آن از متعاقدین که شرایط کمال را دارند و عوضینی که معتبرند ـ و لیکن در وقوع چیزی که باعث فساد عقد میشود اختلاف داشته باشند مانند وجود شرط مفسد در عقد، قول مدعی صحت به ضمیمهی سوگندش مقدم میشود زیرا اصل، صحت فعل مسلم و عدم وقوع آن مُفسد است و قول مدعی صحت با این اصل موافق است. اما اگر اختلاف مربوط به بعضی از اموری باشد که در عقد معتبر است اصل صحت جاری نمیگردد. زیرا اصل این است که سببی برای انتقال وجود ندارد. اگر چه قول به تفصیل مورد نقد واقع شده و لیکن هر دو روشِ حل اختلاف، ریشه در دیدگاه فقها در قلمرو اجرای اصل صحت دارد.
۲-۱-۴-۲- قلمرو اجرای اصل صحت
به طور کلی میتوان در خصوص قلمرو اجرای اصل صحت نظرات فقها را در چند دسته خلاصه کرد.
-
- به مشهور فقها نسبت داده شده است که در تمام مواردی که در صحت و فساد معامله اختلاف واقع شده است، اصل صحت را معتبر میداند. خواه ادعای فساد ناظر به وجود مانع یا فقدان شرط آن یا عدم اهلیت یکی از طرفین یا عدم صلاحیت یکی از دو عوض باشد. تنها شرط اجرای اصل صحت، وقوع عرفی قرارداد است و هیچ امتیازی بین شروط مربوط به عقد یا متعاقدین و یا عوضین نیست و هیچ اصلی، حتی اصل استحصاب، دامنهی اجرای اصل صحت را محدود نمی سازد.[۱۴۷]
-
- گروهی از فقیهان، اصل صحت را در موردی جاری دانستهاند که شک در فساد ناظر به ارکان اصلی عقد (متعاقدین و عوضین) نباشد. ریشهی این نظر در مبسوط شیخ طوسی (ره) است و دیگران از او اقتباس کردهاند.[۱۴۸]
-
- جمع دیگر، اصل صحت را در جایی قابل استناد میدانند که با اصل موضوعی دیگر در تعارض نباشد. در جایی که بر مبنای «اصل عدم»، معامله فاسد به شمار میآید (مانند اختلاف در بلوغ یکی از دو طرف معامله یا تعیین یکی از دو عوض) اصل صحت، موضوعی برای اجراء ندارد.
-
- برخی نیز در تقدیم قول مدعی صحت، احتمال دادهاند که مدعی فساد به اعتراف خود نسبت به وقوع قرارداد پایبند است چرا که معاملهی واقع شده به ظاهر صحیح است و به ناچار مدعی فساد به عنوان مدعی باید فساد آن را اثبات نماید.[۱۴۹]
-
- چون مبنای اصل صحت، اجماع است باید آن را به مواردی اختصاص داد که اهل فتوا اتفاق نظر دارند. بر این پایه، هرگاه شک در فساد ناشی از تردید در شرایط عقد باشد (مانند موالات)، اصل صحت به طور مطلق جاری میشود ولی در شرایط طرفین، اهلیت تابع اصل قرار نمیگیرد. در شرایط دو عوض نیز در آن جا که مربوط به مالیت داشتن و قابلیت انتقال است، اصل صحت جاری نمیشود.[۱۵۰]
قانون مدنی ایران در مادهی۲۲۳ مقرر میدارد: «هر معاملهای که واقع شده باشد محمول بر صحت است، مگر این که فساد آن معلوم شود.» به نظر میرسد که قانونگذار ایرانی در تنظیم مادهی فوق، از نظر مشهور فقها تبعیت کرده و اصل صحت را به عنوان قاعدهای عام در تمام موارد جاری دانستهاست؛ منتها، این شرط عقلی در اصل صحت مندرج است که موضوع و محل اجرای آن بایستی موجود باشد؛ زیرا صحت و فساد را دربارهی قراردادی میتوان تصور کرد که واقع شده باشد نه عقدی که در آینده واقع میشود یا در جریان وقوع است. به همین دلیل مادهی ۲۲۳، با عبارت «هر معامله که واقع شده باشد» هم عموم قاعده را میرساند و هم این قید را که اصل صحت تنها برای معاملهی واقع شده تأسیس گردیده است. اما باید در نظر داشت که وقوع قرارداد به معنای حقوقی آن نمیتواند شرط اجرای اصل صحت باشد زیرا طبق این معنا، عقد تنها با جمع آمدن تمام شرایط صحت خود واقع میشود و عقد باطل با عقد غیر موجود تفاوتی ندارد. به بیان دیگر وقوع عقد به معنای حقوقی عین صحت آن است؛[۱۵۱]و جریان اصل صحت پس از احراز تمام شرایط و ارکان حقوقی قرارداد فایدهای ندارد زیرا تردید در هریک از شرایط، تردید در وقوع عقد است که با اصل صحت، این تردید از بین نمیرود. پس ناچار باید وقوع قرارداد را وقوع ظاهری دانست.[۱۵۲] به این معناکه هرگاه ارکان وقوع عقد به ظاهر جمع آید و بتوان گفت که قرارداد بسته شده است، محل و ظرف اجرای اصل صحت نیز پدید میآید.
بنابراین هر شکی که دربارهی شرط یا تحقق مانعی در صحت عقد به وجود آید تابع اصل صحت است و مدعی فساد باید اثبات فساد را برعهده بگیرد. و این نظر که اعتبار اصل صحت محدود به این است که اجرای آن با اصل عدم یا استصحاب یا برائت در تزاحم نباشد مردود است؛ زیرا اصل صحت به عنوان اماره، مقدم بر اصول عملی است و بر فرض که اصل صحت جزو اصول باشد بایستی وارد بر اصول دیگر باشد زیرا علت تأسیس آن، جلوگیری از زیانهای اجتماعی ناشی از فساد عقد است..
بعد از این مرحله، یک پرسش باقی میماند و آن این که با احراز چه وقایعی عقد به ظاهر واقع میشود و محل اجرای اصل صحت به وجود میآید؟
در پاسخ این سؤال باید گفت، رکن اساسی هر عقد وقوع تراضی است و شرایط دیگر در اطراف این محور اصلی میگردد و زمینه را برای سلامت و اعتبار آن فراهم میآورد. پس شک در وقوع تراضی، بیگمان شک در وقوع عقد است و استناد به اصل صحت آن را از بین نمیبرد. فرض کنیم اختلاف شده است که آیا دو طرف هنوز در مرحلهی گفتگوهای مقدماتی بودهاند یا ایجاب و قبول را به طور قاطع بیان کردهاند یا نه؟ در این دعوی، نسبت به تحقق عقد و موطن اصل صحت تردید وجود دارد. هنوز جوهر اصلی عقد مایه نگرفته است تا بتوان وصف صحت را از عوارض آن شمرد. ناچار اصل عدم و استصحاب بقای دو عوض در ملک مالک قبلی آنها نقش طبیعی خویش را به عهده میگیرد و مدعی وقوع و اعتبار عقد میبایستی بار اثبات را به دوش کشد.[۱۵۳]
۲-۱-۴-۳- قاعده ی کلی در اجرای اصل صحت
به طور کلی، در تمام دعاوی فرعی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به تردید دربارهی تراضی می انجامد از قلمرو اصل صحت بیرون است. مانند شک در ماهیت پیشنهاد، که ایجاب است یا دعوت به مذاکره، تردید در این که پاسخ به ایجاب، قبول است یا پیشنهاد جدید، تردید در اینکه آیا قبول پیش از پایان مدت اعتبارِ ایجاب، اعلان شده است یا بعد از آن، شک در زنده بودن گویندهی ایجاب به هنگام قبول، سوء تفاهم دربارهی نوع عقد مانند اینکه مالک ادعا کند که مال را اجاره دادهام و طرف قرارداد بگوید برای حفظ مال اجیر شدهام، مطابق نبودن و قبول دربارهی موضوع معین، مثلاً اجیر ادعا کند برای دوختن پیراهن اجیر شده و مستأجر بگوید برای دوختن شلوار اجیر کردهاست. همچنیـن در مورد عـارض شدن حادثهای که به بطلان عقدی میانجامد (مانند تلف کردن مورد اجاره پیش از پایان مدت) اصل صحت جاری نمیشود. زیرا اصل صحت ناظر به درستی شرایط و ارکان عقد در هنگام انعقاد است و به حوادث آینده نظر ندارد. چرا که وقوع چنین رویدادی با صحت عقد در آغاز انعقاد منافات ندارد.
برعکس، در مواردی که ادعا میشود بیان اراده با قصد باطنی یکسان نیست یا اشتباه در شخصیت طـرف معاملـه یا وصف ذاتـی مـورد معاملـه رخ دادهاست یا طرف قرارداد به دلیل فشارهای خارجی (اکراه) مختار نبوده است یا دو طرف یا یکی از آنها اهلیت عهد بستن را نداشتهاست یا موضوع انتقال به هنگام انعقاد پیمان، مالیت یا قابلیت انتقال را دارا نبوده است یا در مشروع بودن جهت عقد تردید شود؛ اصل، صحت عقد است و طرفی که میخواهد فساد عقد به ظاهر واقع شده را اثبات کند باید دلیل بیاورد. همچنین در مورد وجود هر شرط فاسد در عقد و تردید در سرایت آن به ارکان معامله، اصل صحت جاری شود.[۱۵۴]
لازم به ذکر است در صورتی که اصل صحت در اختلافات اجیر و مستأجر جاری شود، هـرگاه مدعـی فسـاد اجاره، اجیـر باشد و اجرتالمسمی نیز بیشتر از اجرتالمثل باشد اجیـر نمیتواند مابهالتفـاوت اجـرتالمثل و اجـرتالمسمی را مطالبه نماید هر چند که بر مستـأجر واجب است که اجرتالمسمی را بپردازد. برعکس، اگر مدعی، مستـأجـر باشد و اجـرتالمسمی کمتر از اجـرتالمثل باشد نمیتواند مازاد بر اجـرتالمثـل را از اجیـر مطالبـه نماید؛ همچنان که اجیـر نمیتـواند بیش از مقـدار اجرتالمسمی (اجرتالمثل) را مطالبه نماید.[۱۵۵]
۲-۱-۵- اختلاف در مدت عقد
اگرچه در اجارهی اعیان، مدت از عناصر سازندهی آن محسوب میشود و لیکن در اجارهی اعمال باید قائل به تفصیل شد. زیرا در اجارهی عام، مدت، ظرف عمل است نه عنصر آن. به همین دلیل غالباً در اجارهی عام مدت را ذکر نمیکنند بلکه مدت فقط حمل بر مدت معقول میشود.[۱۵۶]مثل این که پارچهای را به خیاط میدهند تا لباس بدوزد. در صورتی که عدم ذکر مدت عادت باشد مدت معقول، شرط ضمنی این عقد اجارهی عمل است. ولی از آن جا که مدت معقول، فاقد صراحت و قاطعیت است به همین جهت معمولاً شاهد بدقولیهای اجیر در انجام کار میشویم. اما بر خلاف اجارهی عام در اجارهی خاص، مدت، عنصر عقد اجاره میباشد[۱۵۷] زیرا در اجارهی خاص، عمل باید در ظرف مدت مقرر بین طرفین انجام شود و اجیر نمیتواند در آن مدت با ثالث عقد اجارهی عمل ببندد.[۱۵۸]
حال اگر طرفین عقد اجاره در مدت عقد اجاره اختلاف داشته باشد، این اختلاف را میتوان از حیث طول مدت زمان و از حیث تعیین و عدم تعیین زمان، مورد بحث قرار داد.
۲-۱-۵-۱- اختلاف در مدت از حیث طول مدت زمان
اجارهی اشخاص از آن جاکه عقدی معوض است منافع اجیر و عوض باید معین باشد. تعیین منافع به دو صورت امکان دارد: ۱- تعیین مدتی که اجیر باید کار کند ۲- کاری که باید انجام شود.
در جایی که معیار تعیین منفعت زمان، کار است (اجارهی خاص) مدت اجاره باید معین باشد و گرنه عقد به دلیل مجهول بودن موضوع آن باطل میشود. اجیر شدن دائم هم نوعی سلب آزادی محسوب شده و لذا هیچ کس حق ندارد خود را برای همهی عمر در اختیار دیگری بگذارد.[۱۵۹]
اما اگر در عقد اجاره، مدت به صورت موقت، تعیین شده باشد ولیکن طرفین اجاره در مقدار زمانِ مدتِ عقد اجاره با هم اختلاف داشته باشند مثل این که اجیر بگوید: اجاره برای یک ماه و در مقابل یک میلیون تومان بوده و مستأجر بگوید: اجاره برای دو ماه و در مقابل یک میلیون تومان بوده است، در این صورت اگر مستأجر دلیلی بر گفتهی خود نداشته باشد قول اجیر که منکر مدت زیاد است مقدم میشود با این استدلال که، اجیر چون منکر زیاده در مدت است قول وی موافق با اصل است و اما قول مستأجر مخالف اصل بوده پس مدعی محسوب شده و باید بار اثبات ادعای خود را بر دوش کشد. اگر اثبات کرد حکم به نفع وی صادر میشود و گرنه، قول طرف مقابل وی (اجیر) مقدم شده و حکم به نفع وی صادر میگردد.[۱۶۰]
ولیکن شیخ طوسی(ره) در اختلاف موجر و مستأجر در مقدار منفعت یا اجرت، با این استدلال که اختـلاف در مدت، در واقع به اختلاف در مقدار منفعت بر میگردد،[۱۶۱] مرجع حل اختلاف را قرعه دانسته است با این توضیح که کسی که قرعه به نام وی درآمد باید سوگند بخورد تا به نفع وی حکم صادر گردد. زیرا در هر امر مشتبهی حکم به قرعه میشود. [۱۶۲] در موضعی دیگر نیز حکم به تحالف کردهاست با این بیان که اگر هیچ یک از طرفین بیّنهای نداشته باشند، خالی از وجه نیست که تحالف صورت گیرد و این تحالف یا بعد از عقد میباشد یا بعد از مدت. پس اگر هر دو طرف بعد از عقد سوگند یاد کنند عقد به حکم حاکم منفسخ میشود و اگر بعد از انقضاء مدت سوگند یاد کنند پرداخت اجرتالمثل موجر بر مستأجر واجب میگردد.[۱۶۳]
این کلام شیخ طوسی (ره) ظهور در این دارد که مورد مسأله از باب تداعی و تحالف است. عدهای از فقها[۱۶۴] نیز، چنین اعتقادی دارند با این استدلال که، اجارهای که طرفین ادعای آن را دارند امری وجودی میباشد و هر یک از طرفین تحقق اجاره را در ضمن حد معین و در کمیت خاصی از منفعت ادعا میکنند و لذا ادعای آنها در باب تداعی میگنجد و حکم به تحالف میشود.
علامهی حلی نیز که در مسأله قائل به تحالف است در بیان حکم مسأله ضمن این که آن را از باب تداعی دانسته است چنین بیان میدارد: اگر تحالف قبل از گذشتن چیزی از مدت باشد عقد منفسخ میشود و هر یک به مال خود رجوع میکند و اگر یکی از طرفین بعد از سوگند طرف مقابل، به چیزی که طرف مقابل سوگنـد خورده راضی شود یا به آنچه که حالف ادعا کرده اقرار نمایند باز هم عقد منفسخ میگردد اما اگر تحالف بعد از انقضای مدت یا در اثنای مدت باشد اجرتالمسمی ساقط شده و اجرتالمثل، مادامی که بیشتر از ادعای مالک و کمتر از ادعای مستأجر نباشد واجب میگردد.[۱۶۵]
صاحب جواهر نیز در مسأله، قول به قرعه را محتمل دانسته است و لیکن حکم به قرعه را بدون سوگند و بدون رجوع به تنصیف پذیرفته است.[۱۶۶]
اما مشهور متأخرین معتقدند که مسأله از باب تحالف نبوده بلکه از باب مدعی و منکر است. از آن جا که اجاره بر مدت و منفعت و یا عملِ کمتر (اقل) متیقن است و اختلاف در ملکیتِ زائدِ بر مقداری است که مستأجر آن را ادعا میکند و اجیر انکار می کند پس مسأله از باب مدعی و منکر است.
اما اگر مالک (اجیر) مدعی مدت طولانیتر باشد و مستأجر مدعی اقل باشد - اگر چه این فرض نادر است- در این صورت مسأله از باب تعارض اقرارین و اعترافین بوده و از باب مدعی و منکر نخواهد بود.[۱۶۷]
۲-۱-۵-۲- اختلاف در مدت عقد از حیث تعیین یا عدم تعیین
گاهی اتفاق میافتد که پس از تنظیم قرارداد اجاره، طرفین عقد اجاره، در تعیین یا عدم تعیین مدت عقد با هم اختلاف پیدا میکنند. مثلاً یکی از طرفین اظهار میدارد که برای اجاره، مدت تعیین نشدهاست و طرف مقابل اظهار میکند که مثلاً اجاره یک ساله بودهاست. در این اختلاف مدعی کیست و اثبات دعوا به عهدهی چه کسی میباشد؟ آیا کسی که اجاره را یک ساله میداند باید آن را اثبات کند یا اثبات معین نبودن مدّ ت به عهدهی قائل آن است؟
در این مورد با عنایت به مادهی ۵۱۴ قانون مدنی که تعیین مدت یا عمل را ضروری و عدم تعیین آن را باعث بطلان عقد اجاره میداند، براساس اصل صحت، تکلیف روشن میگردد و کسی که مدعی معین نبودن مدت است باید ادعای خود را اثبات کند.[۱۶۸]
اما گاهی اوقات اختلاف در مدت از حیث تعیین و عدم تعیین مدت، به گونهای دیگر مطرح میشود مثل این که اجیر بدون تصریح به مدتِ اجاره بگوید: برای هر ماه کار در ازای صد هزار تومان اجیر شدهام و مستأجر هم بگوید: اجاره برای مدت یک سال و در ازای یک میلیون و دویست هزار تومان میباشد.
وضعیت ظاهری و فیزیک مدرسه : بدیهی است نقش عناصر و ساختارهای متعدد ، فرهنگی ،اجتماعی و ملی در تکوین و تداوم روند هویت سازی بسیار حیاتی است . که از آن جمله می توان به معماری ، تجهیزات ، تزئینات مدرسه که دانش آموزان ساعاتی متمادی را در آن به سر می برند اشاره نمود ، با توجه به اینکه معماری یکی از شاخصترین و بارزترین نمودهای فرهنگی هر جامعه است ؛ و …میتواند آئینه تمام نمای اعتقادات ، رفتارها ، هنجارها ، پیشرفت و ….و در یک کلام هویت آن جامعه بر شمرد (محمد لطیفی ،نغمه علیزاد ،۱۳۸۷، چکیده ) مدرسه باید به منظور مدرسه ساخته شود و در انتخاب محل آن بر مساعد بودن شرایط یادگیری توجه شود . ( مصطفی عسکریان ، ۱۳۸۰،۹۴)
بسیاری از مولفه های هویت ایرانی اسلامی که در این تحقیق آورده شده است در اهداف دوره ابتدایی آموزش و پرورش کشور به صورت مستقیم و برخی دیگر به صورت غیر مستقیم آورده شده است که اهمیت مسئله را دو چندان می سازد ، چرا که اگر اهداف تربیتی آموزش و پرورش را به صورت چهارچوب کلی تربیت و پرورش در نظر بگیریم ، ضمن مشخص شدن وظایف نظام آموزشی ، اهمیت نظام آموزشی درشکل گیری هویت نیز مشخص می شود . جهت اطلاع این اهداف ، در پیوست (۲-۱ ) آورده می شوند.
تاثیر گذاری نظام آموزشی در تحقیقات نیتا (۲۰۱۰) آلمال(۱۳۷۵) ملاصادقی (۱۳۷۸) پورجبلی (۱۳۷۹) زهرا اکبرپور (۱۳۸۱) لطف آبادی (۱۳۸۵) پیلتن( ۱۳۸۷) بابایی (۱۳۸۹)معماریانی (۱۳۸۹)نیز به انحاء مختلف ، مورد بررسی قرار گرفته است .
۲-۱۵-۱-۳ )وسایل ارتباط جمعی
ارتباطات از بسیاری جنبه ها ، به عنوان فرایند مبادله اطلاعات میان دو یا چند عامل از اساسی ترین مباحث مورد توجه در هرنوع مطالعه فرهنگی است و موضوعی است که در معرض تجزیه و تحلیل دیدگاه های گوناگون قرار گرفته است . درحالی که در ساخت گرایی و نشانه شناسی آن را در رابطه با کدها یا قواعد و قراردادهای تعیین معنا در هر پیام مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند .( Edgar,2003:73)
ارتباط و اطلاع ، دو مقوله به هم مرتبط هستند و در یک جامعۀ مبتنی بر اطلاعات این پیوندها بیشتر در نظر مسجم می شود . واقعیت آن است که اطلاعات همواره در همه اعصار تاریخ و در میان همه اجتماع های بشری ( حتی در فضای جوامع اولیه ) یکی از حیاتی ترین عناصر زندگی بشری بوده است .
وسایل ارتباط جمعی با ماهیت و روند کاری خود ، اندیشه روی مسائل اجتماعی را در افراد آسان می سازد و بدین سبب در تجزیه و تحلیل وقایع اجتماعی موثر می افتد . بدین سبب است که رسانه های گروهی برای ایجاد شناخت در مورد مسائل مختلف در مردم ، مورد استفاده قرار گرفته و با روشن سازی وقایع در رفتارهای افراد هر جامعه ای تاثیر می گذارداین تاثیر گذاری رفتاری خود در قالبی نقشی تربیتی ایفا می کند .( مصطفی عسکریان ، ۱۳۸۰ ، ۱۱۸)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
اهمیت وسایل الکترونیک بر اساس بررسی انجام شده در تهران بدین صورت است که در پژوهش انجام شده در سال ۱۳۷۴مهم ترین منبع کسب خبر در شهر تهران همانند سایر شهرهای ایران تلویزیون است ، پس از آن با اختلاف بسیار قابل توجه سایر منابع که عبارتند از : مطبوعات ، رادیو ، و گفت و گو با دیگران ( محسنی ، ۱۳۷۹ ،۲۳۲)
وسایل ارتباط جمعی به مثابه صنعت اشاعه ارتباط بین گروهای مختلف اجتماعی یا گروه های هماهنگ متشابه می توان نظرها ، نیازها و خواسته ها بر آورده کند.
محتوای یک برنامه تلویزیونی یا رادیویی قادر است در جمع ایجاد روحیه انطباق اجتماعی نماید . دستگاه تلویزیون می تواند مستقیما و صرفا در خدمت آموزش ترویج ارزشها و ایجاد شناختهای فرهنگی به کار رود . ولی نباید فراموش نمود که تاثیر تربیتی وسایل ارتباط جمعی نمی تواند همسان یک پرورش کار باشد ، بلکه در زمره وسایل مکمل تربیتی به شمار می آید .( همان ص ۱۱۹)
از آنجا که کاربردی ترین رسانه ها عبارتند از تلویزیون و مطبوعات به بررسی این دو عامل پرداخته شده است . در ضمن با توجه به رشد روز افزون استفاده از اینترنت در میان هم میهنانمان و ظرفیت بالقوه ای که در این ابزار رسانه ای وجود دارد ، اینترنت و رایانه نیز مورد بررسی قرار گرفته است . در این رابطه استناد می شود به اطلاعاتی که مرکز آمار کشور در سال ۱۳۸۹ ارائه داده است .
ضریب نفوذ اینترنت یک شاخص تعیین کنندۀ دسترسی به اینتر نت در هر جامعه می باشد. که معنای آن تعداد کاربران اینترنت به ازای هر صد نفر می باشد و سازمان های جهانی مانند [۸۵]UNSD، IIU [۸۶] و UNCTAD[87] در مورد این تعریف اتفاق نظر دارند . اندازه این شاخص ، نسبت تعداد افراد استفاده کننده از اینترنت در هر واحد آماری به کل جمعیت همان واحد آماری است که بر حسب درصد بیان می شود .که ضریب نفوذ اینترنت از ۱/۱۱ در سال ۱۳۸۷ به ۷/۱۴ در سال ۱۳۸۹ رسیده است .
همچنین طبق این آمار استفاده برندگان از تلویزیون ازمیان ۲۰۲۸۶۲۴۷ خانوار به تعدار ۲۰۰۲۹۲۴۵خانوار بوده است . که معادل ۷/۹۸ صدم درصد می باشد . که از این میان ۹۹۹۵۹۵۳ خانوار معادل ۹/۴۹ صدم درصد دارای اعضای زیر پانزده سال هستند . که نشان دهندۀ، گستردگی طیف استفاده برندگان از تلویزیون و علاوه بر آن تعداد زیاد افراد زیر پانزده سال ، نیز حائز اهمیت می باشد.
از میان این تعداد خانوار ۷۱۴۶۱۷۱ معادل ۲۲/۳۵ صدم درصد کل خانوارهای آمار گیری شده دارای رایانه هستند و از این میان تعداد۳۵۳۰۲۱۳ معادل ۴/۴۹ صدم دصد دارای اعضای زیر پانزده سال هستند . که باز هم این درصد بالا توجه خاص متولیان را می طلبد .
ازمیان تعداد کل خانوارها مجموع کاربران اینترنت ۴۳۳۶۵۶۷ خانوار معادل ۳۷/۲۱ صدم درصد بوده است که از این میان تعداد۱۹۴۱۴۵۵ معادل ۶/۹ دهم درصد دارای اعضای زیر پانزده سال می باشند به توجه به اطلاعات تفکیک سنی همین مرجع که عنوان می دارد ۴/۰درصد کل جمعیت استفاده برندگان از اینترنت کمتر از ده سال دارند. تعداد زیاد این استفاده برندگان همه متصدیان را متوجه اهمیت موضوع می نماید . ( مرکز آمار کل کشور )
تاثیر وسایل ارتباط جمعی در تحقیقات اسلاتر (۲۰۰۷) پورجبلی (۱۳۷۹) رفعت جاه و شکوری(۱۳۸۶) بابایی (۱۳۸۹) ، کیذقان (۱۳۸۹ ) نیز مورد بررسی قرار گرفته است .
۲-۱۵-۱-۴ ) گروه همسالان :
در سالهای دبستانی و دوره راهنمایی ، فقط کلاس درس نیست که برای شاگردان اهمیت دارد . حیاط مدرسه و روابط دوستانه ( و غیر دوستانه ) با همسالان نیز اهمیت ویژه ای می یابد و بخش بزرگی از زندگی اجتماعی شاگردان را تشکیل می دهد ( کاتره و هال [۸۸]۱۹۹۰؛ هاجز و همکاران[۸۹] ، ۱۹۹۹؛ اردلی [۹۰]، ۲۰۰۱) این مناسبات اجتماعی باعث رشد شناخت فرد از خود و دیگران می شود و نیز اطلاعاتی که او از دیگران می گیرد نگرش او را به جهان خارج نیز متحول می سازد .( لطف آبادی ،۱۳۸۹، ۱۴۷)در عین حال نباید فراموش کرد ، و تحقیقات نیز موید این نکته است ، که شدت و کیفیت و تاثیر این دوستیها عموما در حد روابط با اعضای خانواده نیست ( فلدمن [۹۱]۲۰۰۴)
اگرچه در فاصله سنی دوره دبستان (۷-۱۲) تفاوتهایی میان جنسیت دختر و پسر در تعلق به گروه همسالان وجود دارد اما نقش مهم آن را نمی توان نادیده گرفت .علاقه مندی پسرها به ملحق شدن به گروه همسالان بیشتر از دخترهاست ، در حالی که دخترها بیشتر مایل هستند بستگیهای خانوادگی خود را حفظ کنند و در ضمن علاقمند به ایجاد روابط دو نفری هستند ، از همین روی احساسات و عواطف دختران در روابطی که با یک دوست برقرار می سازند ، به مراتب شدید تر از علائق پسرها در روابط میان خودشان است ( ناصر باهنر ،۱۳۸۹،۵۰)
نوجوانان می گویند هنگامی که با دوستان خود هستند بهترین خلق را دارند ( لارسون و ریچاردز ،۱۹۹۹(
تاثیر گروه همسالان بر شکل گیری هویت تحقیقات فینی( ۲۰۰۱) نیتا (۲۰۱۰) آلمال (۱۳۷۵) پورجبلی (۱۳۷۹) بابایی (۱۳۸۹) نیز مورد بررسی قرار گرفته است .
۲-۱۵ -۱-۵ ) انواع بازیها
بازی همواره و همیشسه تاریخ وجود داشته است . بازی همزاد و همنشین همیشگی نوزادان ، کودکان و نوجوانان بوده است (هیوز،۱۳۸۴)
گری[۹۲] در تعریف بازی معتقد است بازی فعالیتی خود – گزینشی[۹۳] و خود – هدایتی[۹۴] است که دارای ساختار و قاعده می باشد. قاعده ای که تراوش ذهنی کودک است ،ماهیتی سحر انگیز و متفاوت از زندگی واقعی دارد و به دور از فشارهای ذهنی ، به طور رفتاری ظاهر می شود و خواص روانشناختی سودمندی دارد .(گری ،۲۰۰۸)
این مساله که کودک از طریق بازی یاد می گیرند و بازی برای برای آنها ارزش رشدی دارد ، مساله ای بنیادی در حوزه رشد کودکان محسوب می شود (جکسون و آنجلینو ،۱۹۷۴)
بازی در عین این که وسیله سرگرمی است، جنبه آموزندگی و سازندگی نیز دارد و دربرخی موارد اشتغال کودک به بازی بیش ازارزش خواندن کتاب است ، کودکان در خلال بازیها به ویژه بازیهای آموزشی ، به مفاهیم ذهنی جدیدی دسترسی پیدا می کنند و مهارتهای بیشتر و بهتری را کسب می نمایند.آنان به کمک بازی تجارب ارزنده ای به دست می آورند. در حین بازی مطالب آموختنی، بدون فشار و با میل و رغبت فراگرفته می شود. به همین دلیل برخی از مربیان دست اندرکاران تعلیم و تربیت معتقدند که هرگونه مطالب درسی را باید فقط همراه با بازی به کودک آموخت و اصولاً بهتر است ساعات رسمی دروس مدارس ابتدایی را به ساعات بازیهای خلاق و آموزنده تبدیل کرد. (محمود اعظمی ، علیرضا جعفری ، ۱۳۸۷)از نظر مید نوجوانان از طریق بازی شخصیت اجتماعی شان را رشد می دهند .
بازیهای سنتی: در هر منطقه با توجه به فرهنگ خاص آن، بازیهای محلی و بومی معینی انجام میشوند که از اقلیم هر منطقه اثر میگیرند؛به طوری که مناطق کوهستانی،جنگلی و کویری، هریک بازیهای مربوط به خود را دارد. هر بازی بومی خود پیامی دارد که هویت فرهنگی مردم را در قدیم روشن و منتقل میکند.این بازیها،ضمن ایجاد نشاط و شادابی در دانشآموزان ، به معرفی فرهنگ و آداب اجتماعی اقوام متفاوت میپردازند که میتوان به عنوان یک رویکرد فرهنگی به آن توجه کرد.
نیاز نداشتن به لباس و تجهیزات خاص را میتوان از ویژگیهای بازیهای بومی و محلی برشمرد. این بازیها،چه به عنوان وسیلهای برای ایجاد هیجان و فراغت تلقی شوند،چه به عنوان برنامهای ورزشی، بخشی از الگوی فرهنگی ما هستند که این روزها در صورت بیتوجهی،به ورطهی فراموشی کامل سپرده خواهند شد.با فراموشی آنها،بخشی از خاطرهی رفتاری پدران و مادران خود را از دست میدهیم.
نکتهی مهم دیگر،ظرفیتی است که به منظور ایجاد تنوع در امکانات اوقات فراغت در این بازیها وجود دارد. هر بازی بومی و محلی،دنیایی از باورهای فرهنگی یک قوم و یک محل را در دل خود به امانت دارد.با فراموشی هر کدام از این بازیها،در زمانهای که استفاده از فناوری به عادت پذیرفتهی جمعی آدمیان تبدیل شده است،علاوه بر اینکه بخشی از خاطرهی نیاکان ما نابود میشود،به آسانی ظرفیت بسیار زیاد این بازیها را برای ایجاد تنوع در اوقات ورزشی و فراغت کودکان و نوجوانان خود نیز از دست میدهیم( محمد نیکبخت ، ۱۳۸۸) علاوه بر این بازیهای بومی بازیهای معمائی و پرسش و پاسخ نیز از جایگاه خاصی برخوردار می باشند . کودکان به جهت حس رقابت و برتری جویی در تلاش هستند تا از سایردوستان خود بالاتر باشند ، و اینجا دقیقاً زمانی است که می توان برای هویت بخشی به کودکان از آن استفاده نمود و شاخصهای هویت را با بهره گرفتن از این علاقه و رقابت در دانستن استفاده نمود .منظور نظر از بازیهای سنتی این نوع بازیهاست که به صورت پرسش و پاسخ و معمائی با موضوعی خاص کودک را درگیر موضوع می کند .
بازیهای رایانه ای :در میان صنایع مربوط به وسایل سرگرم کننده، صنعت باز یهای رایانه ای پرشتاب ترین روند رشد را دارد. در سال ۲۰۰۴ ، فقط در آمریکا ، میزان فروش این باز یها درحدود ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار بوده و هر سال نیز افزایش یافته است. تولیدات این صنعت طیف گسترد های از گرو ههای سنی )کودکی تا بزرگسالی )را در برمی گیرد . )انجمن نرم افزارهای سرگرمی۲۰۰۸[۹۵] (به طور متوسط ۷۰ تا ۹۰ درصد نوجوانان و جوانان آمریکایی )پیشین( ، ۶۰ تا ۹۰ درصد نوجوانان و جوانان فنلاندی )والنیوس[۹۶]و پوناماکی[۹۷]،۲۰۰۸) و با همین نسبتها نوجوانان و جوانان بقیه کشورها)مثلاً نگاه کنید به جنتیل [۹۸] و والش[۹۹]، ۲۰۰۲ ) خود را با باز یهای رایانه ای سرگرم میکنند. مدت زمانی هم که صرف این باز یها می شود قابل توجه است. ( پژوهش روبرتز[۱۰۰] ، فوئر[۱۰۱] و رایداوت ۲۰۰۵[۱۰۲] ) در آمریکا نشان داد که گرو ههای سنی ۸ تا ۱۰ سال به طور متوسط روزی ۶۵ دقیقه، ۱۰ تا ۱۴ سال۵۲ دقیقه، و ۱۵ تا ۱۸ سال ۳۳ دقیقه صرف باز یهای رایانه ای می کنند. ( امین اسدالله پور و همکاران ۱۳۸۸، ۱)
در ایران نیز بیش از چهارهزار بازی سرای فعال در تهران مشغول فعالیت هستند . وجود متولیان مختلف از یک طرف و از طرف دیگر ، انفعال در عرصه بازی های رایانه ای سبب شده است تا این فضاها اغلب به مکانی برای ترویج فرهنگ بیگانه تبدیل شود . این تعداد اگر در سطح کشوری محاسبه شوند به رقم بیست هزار می رسد ، و با یک حساب انگشتی تنها با احتساب صد مشتری در روز ، روزانه بالغ بر دو میلیون نفر از این مکان ها دیدن می کنند که چند برابر سرانه های سینمای کشور است ،(بر اساس تحقیقات کارگروه بازی شورای عالی اطلاع رسانی سال ۱۳۸۵) حال این تعداد بدون محاسبه آن دسته از استفاده برندگان این بازیها در خانه هاست که درجه اهمیت پرداخت به این بازیها را دوچندان می سازد . علاوه بر این مسئله ارزان و فراوان بودن بازیهای رایانه ای بدون مجوز و برچسب اطلاع رسانی که در بازارهای در دسترس هر کودکی وجود دارد ، و مقایسه آن با بازیهای معدود اما گران قیمت ایرانی و مجوز دار کار را با پیچیدگی بیشتری روبرو می سازد . تحقیقی که نیره کثیری دولت آبادی و همکاران در سال ۱۳۹۰ با موضوع « ارتباط بازیهای رایانه ای بر کیفیت زندگی در نوجوانان ۱۲-۱۵ ساله »انجام داده اند نشان می دهد علیرغم تفکر غالبی که در مورد بازیهای رایانه ای وجود دارد انجام بازیهای رایانه ای برای مدت کم نه تنها تاثیر منفی بر نوجوانان ندارد بلکه می تواند تاثیر مثبت نیز روی کیفیت زندگی نوجوانان داشته باشد . چرا که در نتیجه این تحقیق بین بازیهای رایانه ای ، مهارت اجتماعی سلامت روان و سلامت محیط رابطه معنا دار و مستقیم وجود دارد . پس می توان بازیهای رایانه ای را به منزله کاردی دولبه دانست که در صورت استفاده برنامه ریزی شده و در خدمت فرهنگ و هویت ایرانی – اسلامی بعنوان فرصت بهره برداری شود و به منزله مسیری میان بر برای دستیابی به اهداف کلان این دوره سنی تبدیل گردد و در غیر اینصورت و اهمال کاری در این زمینه به تهدیدی تبدیل می گردد ، که شاید مقابله با آن به صرف وقت و هزینه بسیار بیشتری انجامد .شایان به ذکر است صاحبنظران ، بازیهای رایانه ای را به انواع مختلفی تقسیم کرده اند اما منظور نظر در این تحقیق نوع بازیهای رایانه ای است که به صورت نرم افزاری پرسش و پاسخ دارد و یا به صورت بازیهای چند مرحله ای حال به صورت فعالیت بدنی یا به صورت فکری صورت می گیرد .
تاثیر بازیها در تحقیقات کونیجن (۲۰۰۷) و کثیری (۱۳۹۰) مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش دوم : پیشینه تحقیق
۲-۱۶ ) پیشیبنه تحقیق
با توجه به نو بودن موضوع مورد تحقیق ،تحقیقی کاملا مشابه یافت نشد اما تحقیقاتی بسیاری در زمینه هویت و هویت یابی و آثار آن انجام شده است که ذیلا تحت عنوان تحقیقات داخلی و خارجی آورده می شود:
۲-۱۶-۱ ) تحقیقات خارجی
اولین باری که مفهوم هویت مطرح می شود بر می گردد به انتشار کتابی بنام جماعت تنها در ۱۹۵۰ میلادی و کتاب دیگری در سال ۱۹۶۰ بنام (هویت و اضطراب) این مفهوم ابتداً برای دستیابی سیاهان، یهودیان و اقلیت های دنیی به امری مطرح می شود که بتواند به درک خویشتن تاریخی و مقاومت آنان در مقابل کسانی که حالت تهاجم نسبت به آنها داشتند، بیانجامد(عماد افروغ ،هویت ایرانی و حقوق فرهنگی تهران،شرکت انتشارات سوره مهر ۱۳۸۷)
جین فینی [۱۰۳]در سال ۲۰۰۱در پژوهشی با عنوان نقش زبان ، والدین ، همکلاسی ها در هویت ملی در میان نوجوانان خانواده های مهاجر ، که برروی نوجوانان و والدین آنها انجام گرفته است به بررسی موارد تاثیرگذار بر هویت ملی در میان نوجوانان خانواده های مهاجر ویتنامی ، مکزیکی و آمریکایی پرداخته است . و به این نتیجه دست یافته اند که از میان عوامل ، مهارت زبان ملی و هم کلاسی ها هویت ملی را در بر می گیرد و تداوم فرهنگی والدین مهارت زبان ملی نوجوانان را مورد بررسی قرار می دهد .
مایکل دی اسلاتر[۱۰۴] در سال ۲۰۰۷در مقاله ای با عنوان تاثیر متقابل انتخاب رسانه و رفتار فردی و هویت اجتماعی به بررسی نقش رسانه در تجزیه و تحلیل فاکتورهای اجتماعی می پردازد ایشان همچنین معتقدند از طریق رسانه می توان به گونه ای متفکرانه جهت پرداختن به تداوم هویت اجتماعی برای گروهای سیاسی ، دینی و شیوه زندگی بسط و گسترش یابد .
نیتا[۱۰۵] ۲۰۱۰ در پژوهشی با عنوان جوانان کم شنوا و شکل گیری هویت به بررسی اثرات تجارب مدرسه ، همکلاسی ها و معلمین در شکل گیری هویت ۷ نوجوان کم شنوا و ۷ نوجوان سالم که در کنار نوجوانان کم شنوا قرار داده شده اندو بدین نتیجه دست یافته که نوجوانان سالم ، شدیدا” تحت تاثیر افراد سخت شنوا هویت پیدا کرده بودند . همچنین عنوان میدارد که تجارب مدرسه و تقابل با معلمین و هم کلاسی های کم شنوا مهم ترین تاثیر را برای انتخاب سبک هویتی بر دانش آموزان کم شنوا دارند .
شلمون اچ شوارتز[۱۰۶] در دانشگاه هبریو ( Hebrew) در سال ۲۰۱۰ رابطه میان شکل گیری هویت و تطابق ارزشی میان والد و فرزند را مورد بررسی قرار داده است . نتیجه پژوهش روی ۲۶۷ نوجوان و والدین آنها که با بهره گرفتن از الگوی هویتی مارسیا انجام شده است نشان می دهد . نوجوانان در حالت دستیابی به هویت و تعلیق هویت به طور دقیق تری ارزشهای والدین خود را مشاهده کردند . نوجوانان در حالتهای دستیابی به توقف هویت پذیرش بیشتری نسبت به ارزشهای حفظ شده از سوی والدینشان داشتند . در هر چهار سطح تطابق ارزشی والد و فرزند تفاوتی وجود نداشت .
کونیجن[۱۰۷] و همکاران در سال ۲۰۰۷در پژوهشی با عنوان تاثیر بازیهای ویدیویی خشن در هویت شناسی پسران که بر روی ۱۲ دانش آموز ابتدائی پسر هلندی انجام شده است . به این نتایج دست می یابد که دانش آموزانی که در معرض بازیهای ویدوئی غیر خشن قرار گرفته اند دارای خشونت طبیعی ( خصیصه ای ) بودند .و دانش آموزانی که در معرض بازیهای خشن قرار می گیرند دارای خشونت آسیب زننده غیر طبیعی می شوند و خود را در قالب شخصیت خشن بازی قرار می دهند و خشن تر از قبل برخورد می کنند . همچنین این دانش آموزان علاقه بیشتری به تجربه بازیهای واقعی و قرار گرفتن به جای شخصیت خشن نیز دارند .
۲-۱۶-۲ ) تحقیقات داخلی :
فرنگیس آلمال در پایان نامه ای با عنوان ” عوامل موثر بر بروز هویت فرهنگی دانش آموزان پایه دوم منطقه ۵ شهرتهران در سال ۱۳۷۵ به نتایجی دست یافته است که به برخی از آنها اشاره می شود:
۱- خانواده و مدرسه بیش از سایر عوامل در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان موثرند.
۲-به علت کنترل خانواده بر ارتباط دانش آموزان با دوستان و همسالان خود در جامعه آماری عامل همسالان تاثیر مهمی در شکل گیری هویت فرهنگی نداشته است .
۳- موقعیت اجتماعی خانواده تاثیری در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان نداشته است .
۴- تحلیلها نشان داده است که شخصیت فردی یا من فاعلی تنها عاملی است که به طور مستقیم در هویت فرهنگی این گرئه موثر بوده است .
۵- مشارکت دانش موز در محیط آموزشی از عوامل مهم جامعه پذیری و ایجاد تعلق به جامعه است .
ملاصادقی نیز ۱۳۷۹-۱۳۷۸ به نقش فعالیتهای فرهنگی مدارس در شکل دهی هویت ایرانی دانش آموزان پرداخته است .
پور جبلی در تحقیقی تحت عنوان ” بررسی عوامل موثر بر شکل گیری هویت اجتماعی و فرهنگی نوجوانان در ارومیه ” در سال ۱۳۷۹ با بهره گرفتن از روش پیمایش و با انتخاب رویکرد تئوری پیتر بورک به بررسی چهار عامل خانواده ، مدرسه ، گروه دوستان و رسانه های تصویری به بررسی هویت اجتماعی و فرهنگی نوچوانان پرداخته است . وی به این نتیجه می رسد که بین عوامل خانواده ،مدرسه ، دوستان و رسانه های تصویری با شکل گیری هویت اجتماعی و فرهنگی نوجوانان رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد.
زهرا اکبر پور در پژوهشی تحت عنوان “بررسی عوامل اجتماعی _ اقتصادی موثر بر هویت اجتماعی دانش آموزان متوسطه در شهر شیراز “در سال ۱۳۸۱ به این نتیجه رسیده است که بین عوامل مرتبط با عوامل آموزش رسمی و ابعاد مختلف هویت اجتماعی دانش آموزان در ناحیه مورد نظر ، بین نوع مدرسه و معدل رابطه معنا داری وجود دارد.
عبد الشریف ولد بیگی ۱۳۸۳-۱۳۸۴ در پایان نامه کارشناسی ارشد به سازگاری میان هویت ایرانی – اسلامی از منظر دکتر علی شریعتی و استاد مطهری می پردازد .
